Nieuwsbrief augustus 2016
Dit jaar vond de presentatie van het Cahier Isabelle de Charrière 2015 plaats op donderdag 18 februari in de Haarlemse Janskerk: het Noord-Hollands Archief dat ook ons Genootschaparchief herbergt.
Het thema van dit Cahier: “Belle van Zuylen/Isabelle de Charrière in haar Europese context” sloot mooi aan op de tentoonstelling“Omdat ik iets te zeggen had”, die op dat moment te zien was is de Janskerk. Deze expositie presenteert Nederlandse schrijfsters uit de “lange” 19e eeuw.
Omdat de uitnodiging voor de cahierpresentatie door omstandigheden wat laat was verstuurd konden maar weinig genootschapleden aanwezig zijn.
Maar ondanks dat was het een geslaagde middag die afgesloten werd met een geanimeerde borrel.
Voorjaarsbijeenkomst
Op zaterdag 9 april 2016 vond de jaarlijkse studiebijeenkomst van het Genootschap plaats, gecombineerd met de jaarvergadering.
Na een kopje koffie in het restaurant van het koetshuis van Slot Zuylen begon de jaarvergadering om half elf op de bovenverdieping, bijgewoond door ongeveer 45 leden. In ontspannen sfeer werd het afgelopen jaar doorgenomen, de hoogtepunten onderstreept, de financiën goedgekeurd en de plannen voor 2016 uiteengezet.
Na een koffie pauze ging het gezelschap richting de gobelinzaal van het Slot, waar Kees van Strien een uiterst informatieve, geestige en boeiende lezing hield over de correspondentie tussen Belle van Zuylen en James Boswell met de titel: Belle en Boswell in de clinch”
De vele citaten onderstreepten op vaak humoristische wijze de meningsverschillen, die de voornaamste bron vormden voor de correspondentie tussen Belle en James Boswell. Dit alles werd nog geïllustreerd door een groot aantal afbeeldingen van locaties en personen die een rol speelden in hun leven.
Na de lezing en de levendige discussie die daarop volgde ging men weer terug naar het Koetshuis waar een heerlijk lunch wachtte.
Vervolgens werd onder de bezielende leiding van Lucré Huelsmann een veiling gehouden van de boeken die Iris van Wassenaar ons geschonken had.
Er werd met veel enthousiasme geboden met als resultaat dat het Genootschap na afloop € 341,50 rijker was geworden.
Zwitserlandreis
Van 31 augustus tot en met 4 september het bestuur een reisje georganiseerd naar Zwitserland. Vanuit Hauterive ( bij Neuchâtel)zullen verschillende uitstapjes worden gemaakt. Zo wordt het Château de Mézery bezocht waar we een rondleiding zullen krijgen langs de “boiseries”die het kasteel van Constant d’Hermenches sierden. We gaan naar Het Musée d’Art et d’Histoire in Genève, het Île Saint Pierre en natuurlijk naar Le Pontet waar op 3 september een muzikaal omlijst feest zal plaats vinden in de Salle de Musique. De reis wordt afgesloten met een bezoek aan het Musée Jean-Jacques Rousseau in Môtiers.
Een veertiental leden hebben zich voor deze reis aangemeld.
Herfstbijeenkomst 2016
Deze zal dit jaar plaats vinden op 5 november in het Haags Historisch Museum te Den Haag In tegenstelling tot wat gebruikelijk is zal de bijeenkomst deze keer om 12.00 uur beginnen en rond 16.00 uur zijn afgelopen.
We zijn zeer verheugd dat de heer Bernard Woelderink, voormalig directeur van het Koninklijk Huis Archief, een lezing zal houden over het hofleven in de tijd van Belle van Zuylen. Noteert U die datum vast in Uw agenda!
Nieuwsbrief december 2015
Conference “Isabelle de Charrière et l’ Angleterre,” 16 en 17 september 2015 in Chawton House Library te Chawton.
In de prachtige bibliotheek van het zeer indrukwekkende landgoed van Chawton House Library in Zuid-Engeland, waar eens Edward Austen Knight, de broer van Jane Austen woonde, vond op 16 en 17 september 2015 een conferentie plaats, georganiseerd door het Genootschap Belle van Zuylen/Association Isabelle de Charrière. Het thema van de conferentie was “Isabelle de Charrière et l’Angleterre.”
Ruim dertig deelnemers genoten van de gastvrije ontvangst op het landgoed en woonden een aantal interessante lezingen bij.
Na de welkomstwoorden van Edda Holm, voorzitter van het Genootschap gaf Netty van der Tak – Aschoff, vice-voorzitter en gids op Slot Zuylen, de aanwezigen een virtuele rondleiding door het Slot, de tuinen en de omgeving, waar Belle de eerste eenendertig jaar van haar leven heeft gewoond. Netty bracht veel plaatsen in verband met passages uit Belle’s werk.
Na de koffiepauze sprak Cecil Courtney over “The Reception of Belle de Zuylen/Isabelle de Charrière in England and America – Geoffrey Scott and ‘Zélide’: Problems and Perspectives”.
Scott was de eerste biograaf van Belle. Hij waardeert haar vooral als rationele briefschrijfster in een irrationele wereld, met alle problemen van dien. Zijn boek is enige malen herdrukt en ook in het Frans vertaald. De herpublicatie door Richard Holmes bracht ook nog de visies op Belle van Benjamin Constant en James Boswell onder de aandacht. De publicatie van de Oeuvres Complètes (1979 – 1984 ) heeft veel ten positieve bijgedragen aan het begrip voor en het wetenschappelijk onderzoek naar het werk van Isabelle de Charrière.
Er volgde een heerlijke lunch. Daarna sprak Ingrid Tieken – Boon van Ostade over “Belle van Zuylen – Jane Austen: Their Language and Social Networks”
Belle van Zuylen kan zelfs het eerste gepubliceerde werk van Jane Austen niet hebben gelezen, want het verscheen in 1811, zes jaar na Belle’s dood. En Jane heeft nooit geschreven dat ze de eerste Engelse vertaling van de “Lettres de Lausanne” kende ( uitgegeven te Bath, 1811).
Janes kennis van het Frans was miniem. Belle kende wel goed Engels. De spreekster gaf daarvan vele voorbeelden.
Belle en Jane kwamen uit zeer verschillende milieus en dat is in hun taalgebruik goed te merken.
De volgende spreekster was Valéry Cossy: “The female Romantic Appearing Queer in the Novels of Isabelle de Charrière and Jane Austen”:
De Verlichting vroeg om gelijkheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van vrijheid, gevoelens en mensenrechten. Vrouwelijke hoofdpersonen in de romans van Belle en Jane die hun ideeën hierover vrijelijk uitten werden door contemporaine lezers al gauw als vreemd beschouwd. Het is belangrijk dat de beide auteurs aan vrouwelijke romanfiguren een eigen, menselijke c. q. gender neutrale mening hebben gegeven.
Hierna brachten de deelnemers aan de conferentie een interessant bezoek aan de dichtbij gelegen cottage waar Jane Austen met haar moeder en zuster Cassandra acht jaar heeft gewoond. Opmerkelijk was o.a. het bijzonder kleine tafeltje waaraan Jane haar boeken schreef.
’s Avonds vond een mooi concert plaats in de Library, waar de conferentiegangers genoten van het programma “Les belles Lettres de Musique: Isabelle de Charrière in England”, speciaal voor deze gelegenheid samengesteld en uitgevoerd door Penelope Cave en Katrina Faulds van de Universiteit van Southampton. Zij voerden muziek uit van Belle en enkele tijdgenoten.
Op de tweede dag, 17 september, was Margriet Lacy de eerste spreekster: “Belle van Zuylen/Isabelle de Charrière’ s Place in the History of the Novel.” In the achttiende eeuw probeerden schrijvers meer en meer waarschijnlijkheid in hun romans aan te brengen door de karakters complexer te maken en door het epistolaire genre te kiezen. Ook Madame de Charrière koos bij haar romans voor de briefvorm, maar de structuur van het verhaal bleef achter bij haar talent voor het inhoudelijk debat.
De laatste spreekster was Caroline Warman: ” ‘As bloomy as bright as ever’: Charrière as a teacher of English”: De spreekster gaf een overzicht van het vreemde talenonderwijs in de late achttiende en vroege negentiende eeuw. Belle ging moderner te werk bij haar lessen Engels aan vriendin Isabelle de Gélieu in een z.g. briefwisseling tussen twee Engelse vriendinnen.
Tot slot dankte Genootschapsvoorzitter Edda Holm alle sprekers voor hun lezingen. Ze kregen een mooie Bordeauxrode paraplu met een portret van Belle erop aangeboden. Ook dankte Edda alle deelnemers voor hun aandacht en hun waardevolle bijdragen aan de discussies die na elke lezing hadden plaatsgevonden. Met grote nadruk bedankte ze ook de wetenschappelijke en huishoudelijke staf van Chawton House. Ze sprak de hoop uit dat deze conferentie hier een vervolg zal krijgen en dat steeds meer mensen in Europa de Europese schrijfster Madame de Charrière zullen leren kennen.
Na de overvloedige lunch bezochten de meeste deelnemers nog de naburige stad Winchester, met o.a. de kathedraal waarin Jane Austen is begraven.
Het diner in Hotel The Swan was een passend slot van een zeer geslaagde conferentie.
De volgende dag brachten sommige deelnemers nog een bezoek aan Bath, waar Jane Austen enkele jaren heeft gewoond en waar de beroemde Romeinse baden te zien waren. Anderen reisden die dag al terug naar het continent.
Allen hadden het gevoel, aanwezig te zijn geweest bij een intellectueel en sociaal prachtig gebeuren op een fantastische locatie, indien mogelijk, voor herhaling vatbaar. (Netty van der Tak)
Op zaterdag 24 oktober vond de herfstbijeenkomst plaats, dit keer het boekenmuseum Meermanno in Den Haag.
De filosofe Elly Verzaal hield een boeiende lezing met de titel:
Amalia Gallitzin: meer dan een “bizarre” dame (Belle van Zuylen, 1802). Nuancering op grond van haar dagboek en haar correspondentie met de filosoof Frans Hemsterhuis
Aan de hand van aansprekende beelden nam Elly Verzaal haar gehoor mee naar het Den Haag van de jaren zeventig van de 18e eeuw, waar haar man de Russische Prins Dimitri Gallitzin benoemd was tot ambassadeur. Daar maakte zij kennis met de filosoof Frans Hemsterhuis, die een leidende rol speelde in haar intellectuele ontwikkeling. Of Belle van Zuylen haar ooit heeft ontmoet, is niet zeker, maar de beide vrouwen hebben wel van elkaars bestaan geweten, getuige de brief van Belle waarin zij Amalia als een bizarre dame typeert, niet alleen vanwege haar kortgeknipte haren.
De overeenkomst tussen beide vrouwen is hun grote honger naar kennis en hun eigenzinnige onafhankelijkheid.
Na de lezing was er voor de bijna veertig aanwezige leden gelegenheid om onder het genot van een broodje en een kopje koffie bij te praten en herinneringen op te halen aan het congres in Engeland en het museum te bezoeken.
Belledag 2015
Op 15 november stond Slot Zuylen in het teken van de Belledag.
Vanwege de aanslagen op 13 november in Parijs was er nog even overwogen om de feestelijkheden af te lasten, maar in de geest van Belle heeft men toch besloten alles door te laten gaan. Wel werd er uit respect voor de slachtoffers in Parijs een minuut stilte gehouden.
Voor een volle zaal brachten Lucille van Tuyll en Henriëtte Ritter een “toneel impromptu” ten tonele van een bewerking van twee toneelstukken van Belle van Zuylen: De Vluchteling (L’Emigré) uit 1793 en de Ontroostbare (L’Inconsolable) uit 1794. Het betreft een bijzondere uitvoering met drie lezende en drie bewegende spelers, een zogenaamd ‘spectacle-lecture’, waarbij de bewegende spelers de uitgesproken tekst volgen. Met (incognito) deelname van kasteelvrouwe Lucile van Tuyll van Serooskerken, begeleid door ‘baron d’Hermenches’.
Opheffing Association suisse Isabelle de Charrière
Het bestuur van de Association suisse Isabelle de Charrière heeft tijdens haar vergadering van 6 november j.l. besloten de Zwitserse zustervereniging wegens geringe belangstelling op te heffen. Het Genootschap Belle van Zuylen heeft inmiddels Zwitserse leden met open armen ontvangen en is van plan zich meer als een internationaal genootschap profileren. Informatie wordt daarom sinds enige tijd in zowel Nederlands als Frans gegeven. Wellicht wordt daaraan in de toekomst een Engelse versie toegevoegd.
Presentatie Cahier 2015
Waarschijnlijk zal de presentatie van het Cahier 2015 eind januari 2016 plaats vinden. Zodra de exacte datum bekend is, ontvangt U hierover nader bericht.
Voorjaarsbijeenkomst 2016.
Deze zal plaats vinden op 9 april 2016 op Slot Zuylen, zoals gewoonlijk. Het doet ons veel plezier dat wij U nu reeds kunnen melden dat Kees van Strien daar de spreker zal zijn. Nadere informatie volgt nog, maar noteert U de datum vast in Uw agenda.
Rest mij nog om U allen namens het bestuur gezellige kerstdagen toe te wensen en een gezond en gelukkig Nieuw Jaar
NIEUWSBRIEF JULI 2015
Congres Frans
Op 20 en 21 maart 2015 vond in Noordwijkerhout het tweejaarlijkse congres Frans plaats met de titel Le français à travers le monde.
Dankzij het feit dat de voorzitter Edda Holm in de congrescommissie zat, kreeg het Genootschap een gratis stand in de exposantenhal. Rob Gielen en Marjolein Hogewind, die de stand bemanden, kregen veel bezoek en er was van alle kanten belangstelling voor de goed gesorteerde collectie boeken van en over Belle van Zuylen.
Op 21 maart gaf Guusje Groenen aan de hand van Belles eerste roman Le Noble/de Edelman, een vakoverstijgende workshop waarin zij met aansprekende voorbeelden liet zien dat problemen en thema’s die Belle van Zuylen in haar tijd bezig hielden ook heden ten dage nog van kracht zijn. Zo kwam de positie van de vrouw ter sprake en werd er een verband gelegd met gearrangeerde huwelijken in de tijd van Belle en die van onze tijd in de kringen van Nederlanders van allochtone afkomst. Ook de vooroordelen en de intellectuele ontplooiing van de vrouw anno 2015 in dat milieu kwamen aan de orde.
Edda Holm, Madeleine van Strien en Marjolein Hogewind woonden dit boeiende “atelier” bij. Na afloop ontvingen de deelnemers een exemplaar van de bundel: A teaching devil, lessen voor het leven. Dit is een kleine selectie brieven, vertaald door Marjolein Hogewind en samengesteld door Madeleine van Strien.
Jaarvergadering en Voorjaarsbijeenkomst.
Op zaterdag 11 april 2015 vond in het prachtig verbouwde Koetshuis bij Slot Zuylen de jaarlijkse ledenvergadering plaats. Zoals altijd verliep de vergadering, die geleid werd door de voorzitter Edda Holm, in een heel plezierige sfeer. Vervolgens spoedde men zich naar het Slot, waar Ingrid Tieken- Boon van Ostade in de Gobelinzaal een lezing hield over het Engels van Belle van Zuylen. Op levendige wijze zette de spreekster uiteen hoe Nederlanders in de 18e eeuw zich bekwaamden in de Engelse taal en hoe Belle een heel eigen methode had ontwikkeld om deze taal te onderwijzen aan haar pupillen. Haar boeiende verhaal werd vanuit de zaal aangevuld met relevante opmerkingen en tips.
Bezoek aan Kasteel Twickel
De wens om ooit een keer een bijeenkomst op Kasteel Twickel te houden was al jaren alom aanwezig. Omdat het kasteel maar een beperkt aantal weken per jaar open is voor publiek, bleek dat onmogelijk. Daarom besloot het bestuur een bezoek + rondleiding daar te organiseren op 20 juni 2015. Een kleine dertig man verzamelde zich die morgen in de Orangerie van het kasteel waar in eerste instantie werd genoten van heerlijke koffie en kruidkoek.
Voor de rondleiding splitste men zich in twee groepen en onder leiding van zeer goed geïnformeerde gidsen werd het schitterend ingerichte kasteel van zaal tot zaal bezichtigd. De prachtige meubels en tapijten, de architectuur van het gebouw, de schilderijen en de talloze kunstobjecten lieten een onuitwisbare indruk achter.
Ook de zeer ruim bemeten keuken met het reusachtige fornuis dat werd meegebracht door een Franse kok, sprak bijzonder tot de verbeelding. En niet te vergeten de grote collectie prachtige serviezen, die bij tijd en wijle ook nog worden gebruikt!
Een gezellige en geanimeerde lunch in een nabij gelegen uitspanning besloot deze zeer geslaagde dag. Vervolgens was er nog gelegenheid om over het landgoed met al zijn bijzondere planten en bomen te wandelen en te genieten van de dit paradijselijke stukje Twente.
Congres in Engeland
Jane Austen (1775−1817) en Isabelle de Charrière (1740−1805), twee schrijfsters en min of meer tijdgenoten. Beiden begiftigd met een scherp observatievermogen.
Dit gegeven ligt aan de basis van de lang gekoesterde wens van de voorzitter Edda Holm om een keer in Engeland een congres te organiseren waarin de overeenkomsten en verschillen van deze twee auteurs zouden worden belicht. Isabelle de Charrière had immers een grote interesse voor Engelse auteurs en de Engelse taal en heeft geruime tijd in Engeland verbleven.
Die wens gaat in vervulling! Dankzij de bijzonder plezierige samenwerking met Chawton House Library houdt het Genootschap op 16 en 17 september 2015 een congres met de titel: Isabelle de Charrière et l’Angleterre.
Vanuit Nederland zullen Netty van der Tak-Aschoff en Margriet Lacy-Bruijn een bijdrage leveren met voordrachten over respectievelijk Slot Zuylen en de plaats die Isabelle de Charrière inneemt in de geschiedenis van de roman. Ingrid Tieken –Boon van Ostade zal ingaan op het gebruik van het Engels bij beide schrijfsters. Buitenlandse sprekers als Cecil Courtney, Caroline Warman en Valérie Cossy zullen de relatie van Isabelle de Charrière met Engeland belichten en de overeenkomsten en verschillen met betrekking tot diverse aspecten in het werk van beide auteurs behandelen.
De eerste dag van het congres wordt afgesloten met een concert door Katrina Faulds en Penelope Cave, die muziek van Belle en tijdgenoten ten gehore zullen brengen.
Een twintigtal leden van het Genootschap heeft zich aangemeld voor dit congres dat een hoogtepunt belooft te worden en dat wordt afgesloten met een facultatief bezoek aan Bath, de stad die zo’n grote rol speelt in de romans van Jane Austen.
Directeur Slot Zuylen
Marian van Dijk, die tot 1 juli directeur was van Slot Zuylen, is benoemd tot directeur bij Museum Speelklok.
Gezien de nauwe en vriendschappelijk band die het bestuur met haar had, en de plezierige samenwerking betreuren wij haar vertrek in hoge mate.
Dat neemt niet weg dat wij haar alle succes toewensen in haar nieuwe baan, die haar op het lijf is geschreven!
Association Isabelle de Charrière Suisse
Ondanks de onvermoeibare inspanningen van Marieke Frenkel is het niet gelukt het Zwitserse Genootschap in stand te houden en zal het binnenkort worden opgeheven. Een juridisch samengaan van ons met de Zwitsers is niet haalbaar, maar Zwitserse leden kunnen zich desgewenst bij ons aansluiten. Twee personen hebben daar reeds gebruik van gemaakt.
Verder gaan we door met de samenwerking met betrekking tot de Cahiers en het brieven-online project van Suzan van Dijk, waarbij voorrang zal worden verleend aan de brieven die wij ontvingen uit de archieven van Lausanne en Neuchâtel.
Ook zou er een Franse versie van de website moeten komen en zullen wij onze berichtgeving ook in het Frans naar de Zwitserse leden sturen.
Herfstbijeenkomst 24 oktober 2015
Op 24 oktober zal de herfstbijeenkomst plaats hebben in het oudste boekenmuseum ter wereld: Museum Meermanno Westreenianum te Den Haag. Nadere informatie volgt nog, maar noteert U die datum vast in Uw agenda!
———————————————————————————————————
Nieuwsbrief december 2014
Herfstbijeenkomst
Op zaterdag 4 oktober vond de herfstbijeenkomst plaats in het prachtige Geelvinck Hinlopen Huis aan de Keizersgracht te Amsterdam.
De wetenschapshistoricus Dr. Huib Zuidervaart hield een lezing met de titel:
‘La veuve Geelvinck’: Catherina Elisabeth Hasselaer (1738−1792), Belle’s ongelukkige hartsvriendin. Tijdens zijn onderzoek naar oude telescopen was hij gestuit op de dochter van de Amsterdamse burgemeester Hasselaer. Deze Catherina Hasselaer trouwde met Lieve Geelvinck, maar werd op haar 19e al weduwe. Zij was een vriendin van Belle van Zuylen, die haar benijdde om haar vrijheid. Met groot élan en amusant schetste Huib Zuidervaart het veelbewogen en avontuurlijke leven van deze intelligente vrouw.
In het kader van Werelddierendag las het Genootschapslid Trix Trompert enkele fragmenten voor uit haar boek: Belle van Zuylen en haar honden.
Madeleine van Strien en Caspar Laffrée lazen in het Frans en Nederlands enkele passages voor uit brieven van Belle van Zuylen die aansloten op het thema van de tentoonstelling: Pret op stand –vertier van toen, entertainment van de grachtengordel in de 17e, 18e en begin 19e eeuw die op dat moment te bezichtigen was in het museum Geelvink Hinlopen Huis.
Het schitterende, warme weer zorgde ervoor dat velen in de rijke en zonovergoten tuin van het museum konden genieten van de weer uitstekend verzorgde lunch.
Het Zwitserse Genootschap
Marieke Frenkel, die jaren lang samen met Valérie Cossy het voorzitterschap van het Zwitserse Genootschap behartigde, kwam met het droevige bericht dat het genootschap aldaar niet meer levensvatbaar is in de huidige vorm. Het Zwitserse Genootschap zal zich meer gaan profileren als wetenschappelijk platform. Omdat bij gezamenlijke activiteiten in de afgelopen jaren is gebleken dat er een warme, vriendschappelijke band is gegroeid met een aantal Zwitsers is besloten dat Zwitserse leden zich eventueel kunnen aansluiten bij het Nederlandse Genootschap. Ook leden uit andere Europese landen zouden welkom zijn, wat wellicht in de toekomst kan leiden tot een internationaal Genootschap.
Belle-dag Slot Zuylen
Het seizoen voor bezoekers op Slot Zuylen werd dit jaar afgesloten met een ‘Belle-dag’ die op 9 november plaatsvond en een groot succes was. Van te voren kon men zich opgeven voor de speciale ‘Belle-rondleiding’ die iets korter is dan een ‘normale’ rondleiding maar waarbij de nadruk op de hoofdpersoon van deze dag werd gelegd.
De tour eindigde in de zogenoemde ‘Blauwe kamer’ waar de deelnemers kennis konden maken met Belles muziek, verzorgd door de luitist Michiel Niessen die zíjn instrument had bewerkt en wat prachtig klonk.
Voor kinderen was er nog een knutselactiviteit in het, onlangs geopende, Koetshuis van het Slot. Zo’n 150 mensen waren er die dag en dat is meer dan het dubbele van een ‘gewone’ zondag begin november!
Voor herhaling vatbaar dus…
(Daniël Beuman, gids Slot Zuylen )
Presentatie Cahier 2014
Op 4 december 2014 vond in de Zwitserse Ambassade aan het Lange Voorhout in Den Haag de presentatie plaats van alweer het negende Cahiers Isabelle de Charrière/Belle de Zuylen Papers 2014.
In deze stijlvolle omgeving gaf Dr. Margit van der Steen, werkzaam aan het Huygens ING en coördinator Onderzoekschool Politieke Geschiedenis, kort commentaar op het besluit van Belle van Zuylen om als vrouw over politieke zaken te schrijven en te publiceren.
Carel Alphenaar vertelde bloemrijk over zijn belevenissen bij het instuderen en uitvoeren van het toneelstuk van Belle van Zuylen La Parfaite Liberté ou les vous et les toi 23 jaar geleden. Hij las hiervan enkele passages voor in de Nederlandse vertaling van zijn hand.
Een feestelijke vin d’honneur, aangeboden door de Zwitserse Ambassade, besloot deze zoals altijd geanimeerde en gezellige bijeenkomst.
Het programma voor 2015
Voorjaarsbijeenkomst op 11 april 2015
Op 11 april 2015 zal de voorjaarsbijeenkomst plaats vinden in het nieuw verbouwde Koetshuis van Slot Zuylen. Nadere informatie volgt vanzelfsprekend, maar noteert U die dag vast in Uw agenda.
Bezoek aan Twickel in Delden op 20 juni 2015
Zoals U al eerder werd bericht, organiseert het bestuur op 20 juni 2015 een bezoek aan kasteel Twickel in Delden. Ook daarover ontvangt U nog bericht.
Congres in Rotterdam van 26 – 31 juli 2015
Suzan van Dijk en Madeleine van Strien-Chardonneau zullen op dit congres spreken over Belle van Zuylen/Isabelle de Charrière, met name over haar correspondentie.
Voor de zeer geïnteresseerden onder ons:
The Congress of the International Society for Eighteenth-Century Studies (ISECS) is the world’s largest meeting of specialists on all aspects of the eighteenth century, and takes place every four years. Recent ISECS conferences have been held in Dublin (1999), Los Angeles (2003), Montpellier (2007) and Graz (2011). The 14th ISECS Congress will be organized in Rotterdam, the Netherlands, from 26 to 31 July 2015. It is organized by the Dutch-Belgian Society for Eighteenth-Century Studies (DBSECS – Werkgroep 18e Eeuw) and is hosted by the Erasmus University Rotterdam on Campus Woudestein.
Zie voor meer informatie www.isecs2015.com
Reis naar Engeland van 15 – 19 september met daarin het congres in Chawton (Engeland) op 16 en 17 september 2015
Het bestuur organiseert op 16 en 17 september 2015 in Chawton House Library een congres, waarop door verschillende sprekers zal worden ingegaan op de rol die Engeland speelde in het leven van Belle van Zuylen ofwel over de overeenkomsten en/of verschillen die er te vinden zijn in het werk van Jane Austen en Belle van Zuylen.
We zijn zeer verheugd U te kunnen meedelen dat Margriet Lacy-Bruijn, Valérie Cossy, Cecil Courtney, Maria Schouten en Caroline Warman al hebben toegezegd om voor ons te komen praten.
Tijdens dit congres zal er ruimschoots gelegenheid zijn de nabij gelegen cottage, waar Jane Austen met haar moeder en zuster Cassandra woonden, te bezoeken. Ook een bezoek aan de kathedraal van Winchester, waar zij ligt begraven, staat op het programma. Op 18 en 19 september volgt dan een bezoek aan het schitterende Bath.
In januari krijgt u hierover nadere informatie.
En uiteraard is er ook nog de oktoberbijeenkomst, waarschijnlijk op Kasteel Middachten plus de 10e Cahierpresentatie op de Zwitserse Ambassade.
Tenslotte wenst het bestuur van het Genootschap Belle van Zuylen U allen:
Mooie Kerstdagen en een gezond en heel gelukkig Nieuw Jaar!
——————————————————————————–
NIEUWSBRIEF
VAN HET
GENOOTSCHAP BELLE VAN ZUYLEN
JULI 2014
Presentatie van het cahier 2013
Op 30 januari 2014 werd tijdens een feestelijke bijeenkomst op de Zwitserse ambassade te Den Haag het cahier 2013 gepresenteerd. Tijdens deze bijeenkomst gaf Elli Bleeker een toelichting op haar artikel waarin zij Anne Frank en Belle van Zuylen met elkaar vergelijkt. Els Rutten en Madeleine van Strien deden verslag van de Zwitserlandreis die een aantal leden in september 2013 had gemaakt en waarbij het programma was geïnspireerd door de reizen die Willem-René, de neef van Mme de Charrière, en Nicolas Warin hadden gemaakt in de achttiende eeuw.
Het eerste exemplaar van het cahier 2013 werd aangeboden aan de Ambassadeur, de heer Markus Börlin, die de aanwezigen in een korte toespraak welkom had geheten. De middag werd afgesloten met een apéro, aangeboden door de Zwitserse Ambassade. De leden die aanwezig waren ontvingen ter plekke hun cahier, de anderen zouden dat later per post toegestuurd krijgen.
40- jarig jubileum Belle van Zuylen Genootschap feestelijk gevierd op 10 en 11 mei 2014
Zaterdag 10 mei in het Noord-Hollands Archief in Haarlem.
Dit archief is gevestigd in de verbouwde Janskerk die voor bijeenkomsten als ons jubileum een aantrekkelijke locatie is. Een aanzienlijk aantal leden was die morgen naar Haarlem gekomen en een vijftal leden van het Zwitserse Genootschap was zelfs speciaal uit Zwitserland gekomen om dit feest mee te maken. Lieuwe Zoodsma, de directeur van het Noord-Hollands Archief verwelkomde ons en hield een boeiend verhaal over de verbouwing van de kerk, die nu geschikt was voor haar nieuwe taak.( De dieper begravenen liggen er nu warmpjes bij door de aangebrachte vloerverwarming).
De voorzitter van het Genootschap Edda Holm opende het programma en heette iedereen van harte welkom.
Vervolgens vertelde Godelieve Bolten in welke staat het archief van het Genootschap bij haar terecht was gekomen en wat een werk het was geweest om daar orde in te scheppen. Het in orde gebrachte Belle van Zuylen archief werd plechtig overgedragen aan het Noord-Hollands Archief met de handtekeningen van onze voorzitter en van de directeur van het archief.
Rob Gielen had een compilatie gemaakt van een reeks roerende foto’s en dia’s uit het verleden, die op een groot scherm werden vertoond en veel herinneringen opriepen.
Tijdens de lunch kon materiaal uit het archief dat op tafels tentoongesteld was bekeken worden.Dat trok minder aandacht dan het verdiende.
Na de lunch vertelde een aantal leden van het eerste uur onder leiding van Marjolein Hogewind over gebeurtenissen en belevenissen tijdens de eerste jaren van het Genootschap.
Het gezelschap van Chrisman Taylor verzorgde een stijlvol, passend en melodieus optreden : Deliciously ill-fated ‚Belle and Boswell .
Een feestelijk borrel besloot deze eerste dag van het lustrum.
Zondag 11 mei op Slot Zuylen
Na de ontvangst in de Gobelinzaal hield Madeleine van Strien-Chardonneau in de bovenzaal een lezing over Belle, Betje , Antje…et les autres : Néerlandaises en voyage au XVIIIe siècle. Een prachtige reeks beelden illustreerden haar verhaal over zeer ondernemende en reizende vrouwen uit de 18e eeuw. Intussen was de Gobelinzaal extra feestelijk gemaakt voor een betoverende High Tea, die een lust voor het oog was en zeer in de smaak viel.
Daarna was het tijd voor een wandeling langs plaatsen waar Belle dikwijls liep en nadacht: tuinen en landerijen rondom het slot. In het speciaal ontworpen programmaboekje van beide dagen waren teksten en citaten in het Frans en het Nederlands opgenomen uit het werk van Belle van Zuylen als “illustratie” bij de wandeling. Gelukkig hadden velen in Haarlem de aantrekkelijke paarse paraplu gekocht met een wit Belle portret aan de ene kant en haar signatuur aan de andere kant, want de regenbuien waren niet van de lucht. Toch werd het een aantrekkelijke wandeling door het interessante landschap en het bezoek aan de begraafplaats waar veel van Tuyll familieleden begraven zijn.Vóór de begraafplaats was onder een grote parasol een gelegenheid voor een kleine versnapering waar gretig gebruik van werd gemaakt.
Een bezoek aan het kerkje sloot de wandeling af en terug in het slot verzamelde men zich voor de voorstelling van fragmenten uit “ L’Inconsolable”, een amusant toneelstuk van Mme de Charrière, dat met verve ten tonele werd gebracht door Caspar Laffrée, Angela van Tol en Hans Peter Ligthart .
Tot slot een Vin d’honneur aangeboden door de Ambassade van Zwitserland.
Joyeus feest ondanks de regen!
( met dank aan Els Rutten en Joop de Vries)
Boekencollectie van het Genootschap Belle van Zuylen
De Universiteitsbibliotheek Utrecht herbergt een collectie boeken die toebehoren aan het Genootschap Belle van Zuylen.
Om daar inzage in te krijgen gaat U als volgt te werk:
U zoekt bij Geavanceerd zoeken via Provenance naar Genootschap Belle van Zuylen. U krijgt dan 355 treffers, als u die aanklikt volgt er een auteur-titellijst gesorteerd op jaar van uitgave.
Opening van het vernieuwde Koetshuis bij Slot Zuylen op 5 juli 2014 om 16.00 uur.
Van woonhuis tot museumcafé: na maanden verbouwen gaat het Koetshuis open voor publiek. De leden van het Genootschap Belle van Zuylen zijn van harte uitgenodigd tot het bijwonen van de feestelijke opening op zaterdag 5 juli 2014 om 16.00 uur. Het Koetshuis is het sluitstuk van een reeks restauraties rond het Slot, waaronder de dakpanbeschoeiing, de kademuur maar ook de moestuin met koude bakken en historische kas. Van het Koetshuis zijn de dakconstructie en de gevelopeningen met de grootste zorg gerestaureerd. Daarnaast is het pand verbouwd tot een grote, lichte ruimte waar wij onze gasten kunnen ontvangen voor koffie, thee of lunch met producten uit de tuin. Ook is er op de eerste verdieping een grote zaal beschikbaar voor vergaderingen, familiebijeenkomsten of huwelijksrecepties. In het voorjaar van 2015 zal bovendien in het Koetshuis het informatiecentrum ‘Land van Zuylen’ worden geopend, vol verhalen van bewoners, informatie over de directe omgeving van het Slot en een game voor kinderen.
Herfstbijeenkomst zaterdag 4 oktober 2014
Zaterdag 4 oktober zal de herfstbijeenkomst plaats vinden in het Geelvinck-Hinlopenhuis, Keizersgracht 633, te Amsterdam. Noteer deze datum vast in Uw agenda!!
In deze historische omgeving, waar we 2 jaar geleden ook al een interessante bijeenkomst organiseerden zal Huib Zuidervaart (Huygens ING (KNAW), een lezing houden getiteld:
‘La veuve Geelvinck’: Catherina Elisabeth Hasselaer (1738−1792), Belle’s ongelukkige hartsvriendin.
Als voorproefje krijgt U hier alvast een korte samenvatting van wat hij gaat vertellen.
Het enerverende en destijds spraakmakende leven van Catherina Elisabeth Hasselaer heeft in de literatuur nog nooit zelfstandig aandacht gekregen. Als dochter van de machtige, puissant rijke en (natuur-)wetenschappelijk zeer geïnteresseerde Amsterdamse burgemeester en VOC-bewindhebber Gerard Aernout Hasselaer was Catherina geboren met een gouden lepel in de mond. Al op 18-jarige leeftijd huwde de enigszins rebelse Catherina in grote statie met Lieve Geelvink, de zoon van een andere Amsterdamse burgemeester. De kersverse echtgenoot stierf echter al na een paar maanden, terwijl Catherina net zwanger was. Hun zoon werd na de geboorte ook ‘Lieve’ genoemd.
Als ‘La veuve Geelvinck’ figureert de ‘onvermoeibare metgezel van Mademoiselle Van Zuylen’ veelvuldig in de correspondentie van haar vriendin Belle. Helaas is hun onderlinge briefwisseling – die er stellig geweest is – verloren gegaan. Belle maakte van Catherina wel een fraaie karakterschets, die in 1764 door deze ‘aimable veuve’ onder meer aan haar aanbidder James Boswell werd doorgegeven. Het gelukte Boswell echter niet om ‘De Buit’ (zoals de weduwe ook wel werd aangeduid) voor hem te winnen. Catherina Hasselaer was zo tevreden met haar vrije leven dat ze ‘erg ver’ van een huwelijk afstond. Haar eerste echtgenoot had haar zogezegd ‘niet geïnspireerd tot het zoeken van een tweede’. Ook een huwelijksaanzoek, gedaan in februari 1766 door Adolph Baron van Palland, wees zij af.
Eind van dat jaar echter, slechts een paar maanden na het overlijden van haar machtige vader, engageerde de protestantse Catherina zich wél met de zes jaar jongere Zuid-Nederlandse edelman van katholieke huize, François Gabriel Joseph, Markies du Chasteler (1744−1789), een weduwnaar met drie kinderen. Het was een alliantie die veel tongen in beweging bracht. Ook Belle van Zuylen vond dat haar vriendin een ‘ongelofelijke domheid’ beging door zich met deze ‘ridicule et despotique sot’ – die duidelijk op haar geld uit was – te willen verbinden.
Deze keus zou inderdaad tot veel ellende aanleiding geven, waaraan zelfs de paus en de Oostenrijkse keizerin Maria Theresia te pas zouden komen. Het huwelijk zou uiteindelijk in een felle vechtscheiding uitmonden. Over het hoe en waarom zal in de voordracht uitvoerig worden ingegaan, evenals op de latere alliantie van Catherina met de – aanvankelijk nog gehuwde – Duitse Rijksgraaf, Georg von Schlitz, genannt von Görtz (1724−1794), een man ‘die haar regeerde naar sijn welgevallen’. Dit alles zeer tot ongenoegen van haar inmiddels volwassen geworden zoon Lieve Geelvinck, die ‘allergepiqueerst’ was over deze nieuwe ‘logé van zijn moeder’. In 1786 zou Catherina echter naar Duitsland vertrekken, om daar vier jaar later met haar Rijksgraaf in het huwelijk treden, tot grote opluchting van haar Hollandse familie, die dit zwarte schaap liever kwijt dan rijk waren. Het contact met Belle was toen al enige tijd geschiedenis. (HvZ)
———————————————————————————————————————–
Nieuwsbrief december 2013
Zwitserlandreis
Van 9 t/m 14 september 2013 maakte een aantal leden van het Genootschap een mooie reis langs verschillende Belle van Zuylen gerelateerde historische punten in Zwitserland. Zoals altijd hadden Marieke Frenkel en Sabine de Raat gezorgd voor een gastvrij onthaal en een prachtig afwisselend programma. Zo werd er gewandeld in de voetsporen van Nicolas Warin en Willem René van Tuyll van Serooskerken en werd er afgedaald naar onderaardse molens. In Neuchâtel gaf Elisabeth Crettaz een enthousiaste rondleiding over de door haar georganiseerde tentoonstelling “Neuchâtel et ses Princes Prussiens “ en in Hauterive was een hartelijke ontvangst georganiseerd door Wiebke Lach, waarbij de banden met de Zwitserse vrienden weer werden aangehaald. Een diner waar ook de Zwitserse leden en belangstellenden aan deelnamen was een geanimeerd hoogtepunt van deze bijzonder geslaagde reis.
Herfstbijeenkomst
5 oktober was het weer de dag van de herfstbijeenkomst, die dit jaar werd gehouden in de kamer van Charitate in Museum het Prinsenhof te Delft.
Een prachtige stijlvolle omgeving voor de uitermate boeiende lezing van Peter Altena, getiteld: “Wars van onwaarachtigheid” waarin hij bevlogen als een echte verhalen verteller het leven van Gerrit Paape schilderde en de overeenkomsten van deze plateelschilder/dichter met Belle van Zuylen belichtte.
De lunch na afloop was weer een gelegenheid om elkaar te spreken en na te praten over de ochtend.
Presentatie van de nieuwe vertaling van Le Noble
Op 12 december 2013 werd ter ere van het feit dat Le Noble 250 jaar geleden werd gepubliceerd, een prachtige nieuwe vertaling van Rosalien Witsen gepresenteerd in het Letterkundig Museum. Hier werd voor deze gelegenheid de nieuwe uitgave getoond, samen met het exemplaar van de zeer zeldzame editie van 1763 dat in het bezit is van de Koninklijke Bibliotheek, en met enkele andere uitgaven en vertalingen van Le Noble
In het Huygens Instituut gaf Kees van Strien, die al jaren onderzoek doet in 18e eeuwse archieven een amusante voordracht over de reacties van haar tijdgenoten op dit eerste werk van Belle van Zuylen, dat veel stof deed opwaaien, al had haar vader het uit de handel genomen.
De middag werd opgeluisterd met een echte “Belle-taart” bij de thee en koffie, waar de aanwezigen zichtbaar van genoten.
Vervolgens gaven Suzan van Dijk en Maria Schouten van het Huygens Instituut uitleg over het online zetten van de correspondentie van Belle van Zuylen. Aan de hand van een duidelijke PowerPoint presentatie lieten zij zien hoe één en ander in zijn werk gaat. Enkele leden die daaraan al meewerken vertelden hoezeer dit project ook bijdraagt aan een verdieping van hun kennis van het werk van Belle.
Op 30 januari 2014 – Presentatie van het Cahier
Op 30 januari a.s. zal het nieuwe cahier worden gepresenteerd in de Zwitserse Ambassade aan het Lange Voorhout in Den Haag. Nadere informatie volgt nog, maar noteert U alvast die datum in Uw nieuwe agenda.
Lustrum10 en 11 mei 2014
Op zaterdag 10 en zondag 11 mei 2014 gaan we vieren dat het Genootschap 40 jaar bestaat. De voorbereidingen zijn in volle gang en het belooft een groot feest te worden. Houdt deze data dus vrij!
[voor de foto: zie home-page]
Rest mij nog U allen namens het hele bestuur mooie vredige Kerstdagen toe te wensen en alle goeds voor een gezond en goed ( of beter) 2014.
Zoals U ziet ontbreekt Suzan van Dijk op onze “Kerstfoto”, maar dat betekent niets anders dan dat zij op de dag van de opname belangrijker zaken te doen had dan te poseren.
Marjolein Hogewind-Laffrée
NIEUWSBRIEF VAN HET GENOOTSCHAP BELLE VAN ZUYLEN
JULI 2013
Congres Frans 2013
Op 22 en 23 maart 2013 vond in Noordwijkerhout het congres Frans plaats. Leraren uit alle windstreken waren daar verzameld voor een afwisselend en instructief programma.
Edda Holm en Marjolein Hogewind, geassisteerd door Rob Gielen gaven daar een presentatie over Belle van Zuylen. Omlijst door een kleine levensbeschrijving van Belle van Zuylen introduceerde Edda Holm het grotendeels door haar samengestelde lespakket, waarin naar aanleiding van brieffragmenten verscheidene thema’s aan de orde komen, die als lesmateriaal kunnen dienen bij het voortgezet onderwijs. Een dertigtal deelnemers had zich aangemeld voor deze presentatie, die enthousiast werd ontvangen. Ook het lespakket kon zich verheugen in grote belangstelling. Bovendien had het Genootschap in de centrale hal een boekenstand gekregen, die bemand door Netty van der Tak en Rob Gielen, druk werd bezocht.
Al met al een mooie aanvulling op het streven van het Genootschap om Belle van Zuylen/Isabelle de Charrière meer bekendheid te geven.
Voorjaarsbijeenkomst 2013
Op zaterdag 20 april 2013 hield het Genootschap de gebruikelijke voorjaarsbijeenkomst voorafgegaan door de algemene ledenvergadering. Een veertigtal leden was naar Slot Zuylen gekomen om de vergadering en de lezing van professor Cecil Courtney bij te wonen.
Zoals gebruikelijk verliep de jaarvergadering in een zeer ontspannen sfeer. De voorzitter blikte terug op het afgelopen jaar en kondigde aan welke activiteiten er in het verschiet liggen.
We namen afscheid van Aad Groos als voorzitter van de kascommissie, een functie die hij jarenlang heeft vervuld. Met warme woorden en een boeket bloemen prees Margriet Lacy-Bruijn hem voor zijn nauwgezetheid en de vriendschappelijke manier waarop hij deze belangrijke rol had gespeeld. Gelukkig blijft Aad Groos lid van het Genootschap en we hopen hem nog vaak op onze bijeenkomsten te zien. Anja Bastenhof, die als lid van het bestuur is afgetreden, was helaas niet aanwezig om de voor haar bestemde vriendelijke woorden en bloemen in ontvangst te nemen.
Na de vergadering gaf Cecil Courtney een lezing met de titel: “The biography of Belle de Zuylen/Isabelle de Charrière (1993) revisited”. Met onderkoelde humor en ironie belichtte hij de jaren waarin hij werkte aan zijn biografie “Isabelle de Charrière”, die in 1993 tot stand kwam.
Een sprankelend literair –muzikaal optreden van Crissman Taylor ( mezzosopraan), Maaike Peters ( cello) en Robert Hoving ( bariton) gebaseerd op de briefwisseling tussen Belle van Zuylen en James Boswell besloot de ochtend.
De geanimeerde lunch in de vergaderzaal van het Slot was een mooi slotakkoord van het gevarieerde programma van deze bijeenkomst.
Tentoonstellingen op Slot Zuylen
Op Slot Zuylen is momenteel een tentoonstelling te zien getiteld: Kind in Kasteel, de kunst van het opvoeden. De tentoonstelling is zowel voor kinderen als hun ouders en grootouders een aanrader. De tentoonstelling duurt tot en met 15 september.
Op 9 juni werd op Slot Zuylen de tentoonstelling: “Denkeiland” geopend. Bij die gelegenheid werd een nieuwe buste van Belle van Zuylen onthuld, die het Slot heeft weten aan te kopen door middel van een crowdfundingactie. Het borstbeeld is een hedendaags kunstwerk van Eveline van Duyl die het vervaardigde als onderdeel van een serie bustes van filosofen als Sokrates, Erasmus, Spinoza, Voltaire, Rousseau etc. Om de goede band die wij met het Slot hebben te onderstrepen heeft ook het Genootschap haar steentje bijgedragen. De expositie is t/m 15 september te bewonderen.
Reis naar Zwitserland
Zoals al eerder aangekondigd organiseert Sabine de Raat van 9 t/m 14 september a.s. weer een reisje naar Zwitserland. Aanleiding is de tentoonstelling: “Sa Majestée en Suisse”die onder eindverantwoordelijkheid staat van Elisabeth Crettaz. De reis bestaat uit delen: twee dagen in Spiez, Berner Oberland, om vandaar uit Lauterbrunnen en Grindelwald aan te doen. Dan drie dagen in Neuchâtel met op donderdag een rondleiding op de voornoemde tentoonstelling door Elisabeth Crettaz en een lezing een excursie naar Le Locle en La Tourne.
Zaterdag vertrek. Een aantal leden heeft zich al opgegeven voor dit uitstapje.
Herfstbijeenkomst
De herfstbijeenkomst van 2013 zal plaats hebben op zaterdag 5 oktober a.s. te Delft. Peter van Altena zal dan spreken over Gerrit Paape, de plateelschilder/schrijver/dichter uit de achttiende eeuw, over wie hij een boek publiceerde. Noteert U deze datum vast in Uw agenda!
Lustrum van het Genootschap
Volgend jaar is het veertig jaar geleden dat het Genootschap Belle van Zuylen werd opgericht en dat lustrum gaan we vieren! Twee dagen lang en wel op 9 en 10 mei 2014. Er wordt inmiddels hard nagedacht en gewerkt aan een luisterrijk programma, dus ook deze data moeten absoluut al worden vastgelegd!
Contributie
Zoals de penningmeester Margriet Lacy-Bruijn al meldde tijdens de algemene ledenvergadering valt de contributiebetaling dit jaar een beetje tegen. Ook met het hier boven vermelde lustrum in het verschiet verzoeken wij U dan ook heel dringend om – mocht U dat nog niet hebben gedaan – Uw contributie alsnog over te maken op rek.nr. 5634723 ten name van Genootschap Belle van Zuylen te Wassenaar. Bij voorbaat onze hartelijke dank!
Overlijden
Ons bereikte het droevige bericht dat Jetty Franken-Huitema op 9 juni jl. in Frankrijk is overleden. Zij was een trouwe bezoekster van onze bijeenkomsten en we zullen haar dan ook zeker missen.
Rest mij nog U allen een zonnige zomer toe te wensen!
Marjolein Hogewind-Laffrée
Genootschap Belle van Zuylen
Jaargang 7 no 2
Nieuwsbrief van het Genootschap Belle van Zuylen januari 2013
Colloque Rousseau/Charrière –Regards Croisés
Van 20–22 augustus werd in Neuchâtel het “Colloque Rousseau / Charrière – Regards Croisés” gehouden. Een afvaardiging van ons Genootschap woonde dit interessante congres bij en genoot daarnaast van het programma dat het Zwitserse Genootschap voor ons georganiseerd had. Op zondagmiddag werden we door hen allerhartelijkst ontvangen in de Salle des Pasteurs bij de Eglise Collégiale van Neuchâtel. De kennismaking werd hernieuwd en ook prof. Courtney en zijn vrouw werden verwelkomd. Na een bezoek aan de Jardin Botanique, met bijzondere aandacht voor de botanische activiteiten van Rousseau, ging op maandag het congres van start in de Universiteit van Neuchâtel. Ondanks enige problemen met airco en geluidsapparatuur, werd ons een veelzijdig en interessant programma gepresenteerd. De betrekkingen tussen Rousseau-Charrière werden van verschillende kanten belicht en bediscussieerd. Suzan presenteerde met verve haar “Projet de correspondence Charrière en ligne”. Van de bijzondere activiteiten, die ons aangeboden werden, noem ik twee hoogtepunten. Allereerst het diner in het luisterrijke Hôtel du Peyrou. In de “grande salle”, feeëriek verlicht met kroonluchters, hun licht weerkaatsend in spiegels en vergulde ornamenten, waanden wij ons even in de 18de eeuw. De laatste dag werden we ontvangen in Colombier. We bezochten “Le Pontet”, werden rondgeleid door het dorp en eindigden in de lommerrijke tuin van familie Tobagi, waar de heerlijkste gerechten voor ons gereed stonden. Kortom, het was weer zo’n interessante, leerzame en aangename excursie, waar ons Genootschap langzamerhand patent op heeft.
Herfstbijeenkomst 8 oktober 2012
De herfstbijeenkomst werd dit jaar gehouden op 13 oktober in het prachtige Geelvinck Hinlopenhuis aan de Keizersgracht in Amsterdam. De historica en schrijfster Ileen Montijn gaf een boeiende en lezing met de titel “Adel in woelige tijden”, die enthousiast werd ontvangen. Grote verrassing was de presentatie door Hein Jongbloed van het Nationaal Archief van 4 tot nu toe onbekende brieven van Belle van Zuylen die zich bevonden zich in het archief van de familie Beelaerts van Blokland. Het betreft brieven aan haar neef Carel Lodewijk van Tuyll van Serooskerken (1784−1835), zoon van Belle’s jongere broer Vincent. Tot nu toe was niet bekend dat de schrijfster ook met deze neef, een jongere broer van Willem-René, had gecorrespondeerd. Vervolgens lazen Madeleine van Strien-Chardonneau in het Frans en Caspar Laffrée in het Nederlands het “Portrait de la Veuve”, voor, een door Belle van Zuylen geschreven portret van Catharina Elisabeth Geelvinck, dat onder de vleiende beschrijving van de weduwe ook veel amusante speldenprikjes bevat. Tijdens de goed verzorgde lunch werd gezellig nagepraat over de lezing en de brieven. Vele leden maakten vervolgens nog gebruik van de mogelijkheid om rondgeleid te worden door het museum en het prachtige interieur te bewonderen.
Viering Bellegeboortedag 2012
Op zondag 18 november vond op Slot Zuylen de jaarlijkse viering van Belle’s geboorte plaats. De feestelijke dag werd voor de zevende keer georganiseerd door de Bellewerkgroep van Slot Zuylen, waarin vertegenwoordigers zitting hebben van het Slot, de Vereniging Vrienden van Slot Zuylen en het Genootschap Belle van Zuylen.
Het thema van de dag was: Belle’s Salon. In de ochtend hield Yvonne Nieuwenhuijs, praktisch filosofe, in de Gobelinzaal een lezing over Salons in Belle’s tijd. Na de feestelijke lunch in de versierde Vergaderzaal van het Slot gingen de aanwezigen in drie groepen achtereenvolgens drie verschillende ateliers bezoeken: ‑filosofische tafelgesprekken onder leiding van Yvonne Nieuwenhuijs in de Gobelinzaal ‑silhouetten knippen onder leiding van Mme Silhouette ( Conny Riemens ),die en passant heel wat vertelde over étiquette in Belle’s tijd, in de Blauwe Kamer ‑menuetten dansen in de zelden toegankelijke Tuylen kamer, op muziek van
Belle zelf, olv dansgroep Machteld de Kok.
De dag werd afgesloten met een drankje in de Gobelinzaal, waarbij Mme Silhouette, begeleid door twee leden van de Bellewerkgroep, een lied van Belle zong.
Presentatie van het Cahier op 20 december 2012
Op 20 december werd in het Huygens Instituut te Den Haag het zevende Cahier met de titel: Rousseau-Charrière: Regards Croisés gepresenteerd. Een veertigtal leden had de moeite genomen om deze – dit jaar – extra feestelijke bijeenkomst bij te wonen. Suzan van Dijk heette met gepaste trots en duidelijk plezier de aanwezigen welkom en gaf daarop het woord aan Valérie Cossy, die co-organisator was van het congres Rousseau-Charrière in augustus 2012 in Neuchâtel en die speciaal uit Zwitserland naar Den Haag was gekomen. Zij benadrukte hoe gelukkig ze was dat ze weer geheel hersteld aanwezig kon zijn bij de presentatie van dit zevende cahier waaraan zij zelf overigens ook een belangrijke bijdrage heeft geleverd. Vervolgens hield Leo van Maris een korte boeiende lezing over de relatie tussen Rousseau en Madame de Charrière. Hein Jongbloed van het Nationaal Archief deed verslag van de ontdekking van de tot nu toe onbekende brieven van Belle van Zuylen in het archief van de familie Beelaerts van Blokland en Suzan van Dijk over de voortgang van het project “de Brieven on-line”. Eerste en volgende exemplaren van het Cahier werden uitgereikt aan Leo van Maris en Jasper Renema, cultureel attaché van de Zwitserse Ambassade en vele anderen waaronder de eregasten Hans Willem van Tuyll van Serooskerken die op dit moment de oudste levende nazaat van Belle van Zuylen is en de heer Beelaerts van Blokland. Zij waren samen speciaal naar Den Haag gekomen om de cahierpresentatie bij te wonen. Allen vertelden in korte bewoordingen wat hun relatie was tot Belle van Zuylen en/of het cahier en het “brieven on-line project”.
Ter afsluiting was er een “vin d’honneur” op het “Belle van Zuylenplein” in het Huygens Instituut, waar gezellig werd na- en bijgepraat.
E‑mailadressen
Het merendeel van de post die het Genootschap aan de leden stuurt gaat tegenwoordig per e‑mail. Er is echter nog een aantal leden, dat de berichten per reguliere post ontvangt.
Het is mogelijk dat er daaronder mensen zijn, die inmiddels wel een e‑mailadres hebben gekregen en dat nog niet aan ons hebben doorgegeven. In dat geval wordt U vriendelijk verzocht dit zo spoedig mogelijk door te geven aan de secretaris: marjoleinhogewind@planet.nl . Dit scheelt het Genootschap aanzienlijk in de kosten!
Algemene Ledenvergadering en Voorjaarsbijeenkomst
De Algemene Ledenvergadering en de Voorjaarsbijeenkomst zullen plaats vinden op zaterdag 20 april 2013. U kunt deze datum vast in Uw nieuwe agenda noteren!
Het Bestuur van het Genootschap Belle van Zuylen wenst U allen een heel gelukkig en gezond 2013!
Genootschap Belle van Zuylen
Nieuwsbrief juli 2012
Jaargang 7, nr. 1
Voorjaarsbijeenkomst
Op zaterdag14 april j.l. hield het Genootschap op Slot Zuylen zijn jaarlijkse studiebijeenkomst, voorafgegaan door de jaarvergadering. Ruim veertig genootschapleden waren naar Oud-Zuilen gekomen om een en ander bij te wonen.
De jaarvergadering verliep in een bijzonder ongedwongen sfeer. De voorzitster blikte kort terug op het afgelopen jaar en vooruit op wat het jaar 2012 nog aan interessante lezingen en bijeenkomsten in petto heeft.
Na de koffiepauze hield bestuurslid Margriet Lacy-Bruijn een boeiende lezing over “De natuur” in het leven en werk van Belle van Zuylen/Isabelle de Charrière., waarin zij aan de hand van vele illustratieve voorbeelden uit het werk van Belle van Zuylen de natuur in de breedste zin van het woord belichtte.
Een feestelijke lunch aan lange roodgedekte tafels in de vergaderzaal was een mooie afsluiting van deze interessante en ook gezellige dag.
Congres AIEF (Parijs 4–7 juli 2011)
Isabelle de Charrière (Belle van Zuylen) was vorig jaar juli op et Congres van de AIEF in Parijs goed vertegenwoordigd. De bijdragen van de verschillende sprekers op de aan haar gewijde dag zijn onlangs verschenen in nummer 64 (mei 3012) van Cahiers de l’Association Internationale des études françaises ( CAIEF).
Madeleine van Strien-Chardonneau : Introduction
Suzan van Dijk : La correspondance d’Isabelle de Charrière en ligne
Valérie Cossy : Isabelle de Charrière : les Lumières des femmes
Marie-Hélène Chabut : Masculin/ féminin : les tactiques de l’équivoque dans la fiction de Charrière
Monique Moser-Verrey : Isabelle de Charrière ‘salonnière virtuelle’ : un réseau épistolaire au XVIIIe siècle
Virginie Pasche : Le ‘classicisme’ d’Isabelle de Charrière face à la littérature du tournant des Lumières
Edwin van Meerkerk : Les écrits politiques de Mme de Charrière et les Provinces-Unies de la fin du XVIIIe siècle
Paul Pelckmans : Les Ruines de Yedburg et le refus des chimères
Het Genootschap beschikt over een exemplaar en geïnteresseerde leden staat het vrij dat te lenen. Informatie bij Madeleine van Strien (madeleinevanstrien@yahoo.fr)
Ditalisering van de correspondentie van Belle van Zuylen.
De werkzaamheden voor de digitalisering van de brieven van Belle van Zuylen zijn nu echt op gang aan het komen. Zoals al eerder is bericht heeft een aantal leden van het Genootschap zich gemeld om als vrijwilligers aan dit project mee te werken. De brieven worden online gezet binnen het programma eLaborate dat is ontwikkeld in het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, in Den Haag. Aangezien de brieven gepubliceerd zijn in de Oeuvres complètes van Belle van Zuylen/Isabelle de Charrière (Amsterdam, Van Oorschot, 1979–1984, delen 1–6), is het niet meer nodig om de handschriften over te schrijven. De hulp van de vrijwilligers is met name ingeroepen met het oog op het moderniseren van de spelling van het Frans en het annoteren van de brieven.
Mochten er nog meer leden willen meedoen, dan is dat mogelijk: het is een vrij nauwkeurig werkje, maar het biedt de gelegenheid om die brieven waarin men toch al geïnteresseerd zou zijn heel precies te lezen. Iedere medewerk(st)er kan zelf kiezen welke brieven (uit welke periode van haar leven, geschreven aan welke vrienden/familieleden) hij/zij graag zou willen behandelen.
Nadere informatie is te krijgen bij Suzan van Dijk (suzan.van.dijk@huygens.knaw.nl).
De geschiedenis van het Genootschap
Zoals sommigen misschien weten is een groot deel van het archief van ons Genootschap ondergebracht in het Noord-Hollands Archief in Haarlem, waar men zich speciaal interesseert voor genootschapgeschiedenis.
Het heeft enige tijd geduurd voordat het mogelijk was om ons materiaal te ontsluiten, maar daarmee is dit voorjaar een begin gemaakt. Archiefmedewerkster Godelieve Bolten en Suzan van Dijk hebben de eerste van ca 50 archiefdozen doorgenomen, en daarin een schat aan interessante gegevens gevonden over onze eigen geschiedenis : agenda’s, verslagen, correspondentie met sprekers, financiële verslagen, foto’s van bijeenkomsten, en ook vele krantenartikelen. Enkele van de vroegere leden en bestuursleden hebben zich jarenlang toegelegd op het verzamelen van allerlei berichten – zoals bijvoorbeeld de aankondiging, in een krant uit de jaren 50, van het voornemen van Geert van Oorschot om de complete werken van Belle van Zuylen uit te geven.…
Al dit materiaal wordt nu in een overzichtelijke structuur ondergebracht en beschreven, zodat iedere geïnteressseerde bezoeker van het Archief (niet alleen Genootschapsleden) zich hierin kan verdiepen. Ook dit zijn werkzaamheden waaraan wellicht geïnteresseerde leden zullen willen deelnemen.
Nadere informatie is te krijgen bij Suzan van Dijk (suzan.van.dijk@huygens.knaw.nl).
Colloque Rousseau/Charrière
Dit jaar wordt de 300ste geboortedag van Jean-Jacques Rousseau feestelijk herdacht. In het kader van deze herdenking vindt van 20–22 augustus a.s. in Neuchâtel het colloque Rousseau / Charrière: regards croisés plaats. Een aantal leden heeft al aangekondigd dit colloque te willen bijwonen. Volledige informatie vindt U in het bijgevoegde dossier de presse.
Herfstbijeenkomst
Op zaterdag 13 oktober 2012 zal de herfstbijeenkomst worden gehouden in het Geelvinckhuis te Amsterdam. We hebben Ileen Montijn bereid gevonden daar een lezing te houden over de Nederlandse Adel in de 18e eeuw. Zowel de historische locatie als het programma zien er veelbelovend uit. Noteert U deze dag dan ook alvast in Uw agenda!
18 november 2012 Belledag op Slot Zuylen: Verlichte Tafels!
Na de door de Bellewerkgroep op Slot Zuylen georganiseerde Belledagen die o.a. gewijd waren aan Belle’s aandachtspunten muziek, toneel, poëzie, huwelijksperikelen en natuurwetenschap staat dit jaar op de Belledag het Filosofisch Gesprek centraal.
Een goed gesprek over thema’s die ons allen raken is in onze tijd van groot belang en in Belle’s tijd, de tijd van de Verlichting, was dat niet anders.
Een citaat van Belle uit een brief aan Henriette l’Hardy, 1791:’ Wat heb ik gezegd, gedacht, wat mag ik zeggen? Wat is verstandig te denken? Dat is wat je je soms moet afvragen, op die manier ga je nooit te ver of zonder het te weten een gevaarlijke kant uit.’
De bedoeling is dat op 18 november de aanwezigen, gezeten aan mooie tafels, samen met een gespreksleider proberen een gemeenschappelijk antwoord te vinden op een fundamentele vraag die er voor allen toe doet. Net als in de 18de eeuw.
Ook treedt op Madame Silhouette, die vertelt over 18de eeuwse tafelmanieren en intussen silhouetten knipt van aanwezigen. Daarbij geeft ze goede tips voor als men zelf silhouetten wil knippen.
Natuurlijk zal er een lekkere lunch zijn. De dag wordt zoals elk jaar afgesloten met een drankje in een van de mooie zalen van het kasteel.
U ontvangt tijdig een uitnodiging met meer nauwkeurige informatie, maar noteert u reeds ’18 november Belledag op het Slot’ in uw agenda.
E‑mailadressen
Het merendeel van de post die het Genootschap aan de leden stuurt gaat tegenwoordig per e‑mail. Er is echter nog een vijftigtal leden, dat de berichten per reguliere post ontvangt.
Het is mogelijk dat er daaronder leden zijn, die inmiddels wel een e‑mailadres hebben gekregen en dat nog niet aan ons hebben doorgegeven. In dat geval wordt U vriendelijk verzocht dit zo spoedig mogelijk door te geven aan de secretaris: marjoleinhogewind@planet.nl . Dit scheelt het Genootschap aanzienlijk in de kosten!
Genootschap Belle van Zuylen
Nieuwsbrief
Jaargang 6, nr. 2
Herfstbijeenkomst te Amerongen op 8 oktober 2011
Een vijftigtal leden van het Genootschap kwam op 8 oktober j.l. naar Amerongen om in de herberg “den Rooden Leeuw” de herfstbijeenkomst bij te wonen, die in het teken stond van “Belle van Zuylen en de Vrouwen van Amerongen”. De ambiance was zeer geanimeerd en velen waren verheugd elkaar weer te zien.
Na een welkomstwoord van de voorzitterEdda Holmlazen respectievelijk Madeleine van Strien ( in het Frans) en Caspar Laffrée in het Nederlands een drietal fragmenten voor uit brieven van Belle van Zuylen, waaruit bleek, hoezeer zij gesteld was op haar nichtje Annebetje, die na haar huwelijk op Kasteel Amerongen was gaan wonen.
Vervolgens gaf Nettie Stoppelenburgeen rijk geïllustreerde lezing over de bewoonsters van het Kasteel Amerongen door de eeuwen heen, waaruit bleek dat vooral Margaretha Turnor in de 17e eeuw een grote en dominante rol heeft gespeeld bij de wederopbouw van het door de Fransen in brand gestoken slot. De in het archief gevonden boekhoudingen van verschillende bewoonsters gaven een mooi beeld van hoe de huishouding op het Kasteel werd gedreven en wat daar zoal aan te pas kwam. Helaas kwam Belle van Zuylen en haar ongetwijfeld frequente bezoeken aan haar nichtje Annebetje, weinig aan bod.
Na een lunch met koffie en broodjes konden de tuin en het Kasteel worden bezocht. Een drietal tuingidsen gaf uitleg en informatie over alles wat er in de schitterende tuin te zien en te beleven was en in het kasteel gaf de multimedia-presentatie van Saskia Boddeke en Peter Greenaway een goed beeld van het leven van de verschillende bewoners. Waarschijnlijk was er teveel te zien voor één middag, maar alleen al het prachtig gerestaureerde Kasteel was een plezier om doorheen te lopen.
De zesde Belle-dag, zondag 13 november 2011
Voor de zesde keer organiseerde de Belle-werkgroep, een samenwerkingsverband tussen het Genootschap, het Slot en de Vrienden van het Slot, dit najaar de Belle-dag. [De Belledag] Deze viel samen met de afsluiting van het seizoen op het Slot, op 13 november. De combinatie van ‘afsluiting’ met het jaarthema van het Slot, ‘een goeie partij’, had de Belle-werkgroep geïnspireerd om ook eens stil te staan bij de beëindiging van een huwelijk. Het leverde een bijzondere dag op, onder de noemer: Huwelijksperikelen in Belles tijd. In het ochtendprogramma trad Dr. Dini Helmers op in de Gobelinzaal. Zij gaf in haar lezing een boeiend overzicht van het huwelijks- en echtscheidingsrecht in de achttiende eeuw, aan de hand van Catharine Rebecca Woesthoven, de vrouw en later ex-vrouw van de dichter Bilderdijk. Ook besteedde ze regelmatig aandacht aan de situatie van Belle, die wel wilde trouwen om in ieder geval ‘in de geest’ zelfstandig te kunnen blijven. Dat de spreekster een interessant en onbekend onderwerp aangesneden had, bleek wel uit de vele vragen na afloop. Na de feestelijke lunch in de vergaderzaal begon het middagprogramma in de overvolle Gobelinzaal. Vol spanning beleefde het publiek de monoloog van Belle bij het overlijdensbericht van Constant d’Hermenches. De actrice Marieke de Kruijf betoverde het publiek door haar natuurlijke en overtuigende vertolking van Belle van Zuylen en verwoordde belangrijke herinneringen aan Belles eigen aanloop naar het huwelijk. De monoloog (met geluidsfragmenten) is een bewerking door Jan-Jaap Jansen van het eerder met veel succes in het Slot gespeelde toneelstuk “Belle, of geen talent voor ondergeschiktheid” van Ineke ter Heege ( Theatergroep De Kern). Het middagprogramma werd afgesloten met een rondleiding door het Slot en een drankje in de Blauwe Kamer.
Presentatie Cahier Isabelle de Charrière en overhandiging van het reliëf van Belle van Zuylen aan het Letterkundig Museum te Den Haag 24 november 2011
De presentatie van het 6ec Cahier met de titel: “Isabelle de Charrière et ses divers violons d’Ingres” had dit jaar een heel feestelijk karakter, omdat deze bijeenkomst werd gecombineerd met de overhandiging, weliswaar in bruikleen, aan het Letterkundig Museum van een reliëf van Belle van Zuylen, gemaakt door de in 2000 overleden beeldhouwster Ton Sondaar. De erven van Ton Sondaar hadden dit reliëf in chamotte namelijk aan het Genootschap geschonken. Het zal een verdiend plaatsje krijgen in de Nationale Schrijversgalerij. Een zestigtal leden en belangstellenden waren naar Den Haag gekomen om aanwezig te zijn bij deze gedenkwaardige gebeurtenis. Geïnspireerd door het muzikale karakter van de titel van het 6e Cahier was de Zwitserse musicologe Irène Minder- Jeanneret uitgenodigd om een lezing te houden over de muziek van Belle van Zuylen, waarin zij op overtuigende wijze betoogde dat het oordeel als zou deze “kinderlijk” zijn, niet juist is. Om dit te benadrukken bracht de van Swieten Society met respectievelijk Bart van Oort, pianoforte, en Francine van der Heijden, zang, prachtig werk van Belle van Zuylen en twee vrouwelijke tijdgenoten ten gehore.
Na de officiële overhandiging van het reliëf door de Voorzitter van het Genootschap aan Aad Meinderts, directeur van het Letterkundig Museum, was het woord aan Madeleine van Strien-Chardonneau om de tweejaarlijkse Belle van Zuylen-scriptieprijs uit te reiken aanWyneke de Geldervoor haar scriptie, getiteld: “Op het raakvlak van Verlichting en Geloof: De Russische receptie van Jeanne Marie Leprince de Beaumont (1711−1780”.
Tenslotte nam het Genootschap met warme woorden afscheid van Robert Steiner, Ministre aan de Ambassade van Zwitserland te Den Haag, die jarenlang onze bijeenkomsten heeft opgevrolijkt met genereus gedoneerde Zwitserse wijn en die het ons deze keer bovendien mogelijk had gemaakt Irène Minder en de van Swieten Society uit te nodigen. De Heer Steiner, die per 1 januari a.s. met pensioen gaat, stelde zijn opvolgster aan ons voor in de verwachting dat de goede relaties van het Genootschap met de Zwitserse Ambassade zullen worden gecontinueerd. Ook deze keer viel de “vin d’honneur” weer in goede aarde en werd er nog lang en geanimeerd nagepraat.
Aprilbijeenkomst
De jaarvergadering en de aprilbijeenkomst zullen zit jaar worden gehouden op 14 april 2012 in Slot Zuylen. Nadere bijzonderheden volgen, maar U kunt de datum van in Uw nieuwe agenda reserveren!
E‑mailadressen
Het merendeel van de post die het Genootschap aan de leden stuurt gaat tegenwoordig per e‑mail. Er is echter nog een zestigtal leden, dat de berichten per reguliere post ontvangt. Het is mogelijk dat er daaronder leden zijn, die inmiddels wel een e‑mailadres hebben gekregen en dat nog niet aan ons hebben doorgegeven. In dat geval wordt U vriendelijk verzocht dit zo spoedig mogelijk door te geven aan de secretaris: marjoleinhogewind@planet.nl . Dit scheelt het Genootschap aanzienlijk in de kosten!
Nieuwjaarsreceptie op Slot Zuylen
De traditionele nieuwjaarsreceptie op Slot Zuylen vindt plaats op zondag 8 januari 2012 van 16.00 tot 18.00 uur.
De leden van het Genootschap Belle van Zuylen zijn hier van harte welkom.
Het bestuur van het Genootschap Belle van Zuylen wenst U allen mooie feestdagen toe en een gelukkig en gezond 2012!
Genootschap Belle van Zuylen
Nieuwsbrief
Jaargang 6, nr. 1
zomer 2011
Jaarvergadering en bezoek Zwitsers
Op 8 april vond de jaarvergadering van het genootschap plaats op Slot Zuylen.
Na de gebruikelijke programmapunten werd er met warme woorden van de voorzitter afscheid genomen van Madeleine van Strien-Chardonneau, die haar functie als bestuurslid neerlegt. Gelukkig blijft zij haar werkzaamheden redactielid van de Cahiers voortzetten. Bloemen onderstreepten de erkentelijkheid voor haar jarenlange inzet en betrokkenheid bij het Genootschap.
Ook Anjo Roorda heeft zijn bestuursfunctie opgegeven, maar hij was helaas niet aanwezig.
Tijdens een feestelijke koffiepauze werd een vijftiental de leden van het Zwitserse Genootschap welkom geheten met chocolade domtorentjes.
Vervolgens hield Madeleine van Strien een lezing, ter ere van de bezoekende Zwitsers deze keer in het Frans, met de titel: “Deux Néerlandais découvrent la Suisse sous la houlette de Charles-Emmanuel de Charrière: Nicolas Warin ( 1766–1767) et Willem-René van Tuyll van Serooskerken ( 1799–1800) ã Colombier. Een Nederlandse vertaling verzorgd door Margriet Lacy-Bruijn maakte dat het interessante en vaak grappige verhaal voor iedereen goed te volgen was.
Het ochtendprogramma werd afgesloten met een geanimeerde en smakelijke lunch in het nabijgelegen restaurant Belle.
De middag begon met een kort bezoek aan het kerkje en een rondleiding van de Zwitsers door het Slot door Netty van de Tak. Enkele leden sloten zich bij he Zwitserse gezelschap aan, anderen wandelden door de tuin en genoten van het mooie weer en het ooievaarsnest op het dak van het Slot.
Na afloop ging met met eigen vervoer naar landgoed Goudestein waar de partyboot “de Dame van Amstel” gereed lag voor een tocht over de Vecht. Ook daarbij was de inwendige mens niet vergeten en al varend langs de buitens en herenhuizen die al stille getuigen van een roemrijk verleden in het rivierlandschap staan genoot men van een borrel met bitterballen en vervolgens van een Hollands buffet, dat zeer in de smaak viel.
Na drie uur varen werden de Zwitsers met taxibusjes opgehaald en naar hun hotel terug gebracht.
Op zondag 10 april had het bestuur een extra programma opgesteld voor de bezoekende Zwitsers. De bestuursleden Edda Holm en haar man Robert Huijgen, Rob Gielen, Marjolein Hogewind en Netty van der Tak haalde de gasten ’s ochtends op in het Maliehotel in Utrecht om vervolgens naar de Keukenhof te reizen. Helaas maakte het mooie weer dat de wegen rondom de Keukenhof heel vol waren waardoor de aankomst wat later was dan gepland. Ook de afgesproken ontmoetingsplek( de hoofdingang)met de leden die op eigen gelegenheid waren gekomen zorgde voor verwarring, omdat men via de ingang naast de parkeerplaats de Keukenhof binnen werd geleid. Dit had tot gevolg dat een aantal leden de Keukenhof in kleiner verband heeft bezocht. Ook het vertrek per auto naar Noordwijk ondervond vertraging door grote verkeersdrukte. Maar eenmaal in Noordwijk genoot men op een terras aan zee van een door Elisabeth van Tuijl genereus aangeboden tractatie!
Daarna ging de reis naar Den Haag, waar een wandeling langs het Plein en het Lange Voorhout zou eindigen in restaurant Poentjak. De wandeling moest – alweer – vanwege tijdgebrek door files worden geschrapt, maar de rijsttafel waarbij vele leden aanschoven was een feestelijke afsluiting van een intensieve en mooie dag.
’s Avonds laat brachten voornoemde bestuursleden de Zwitsers weer terug naar hun hotel in Utrecht, waar ze moe maar voldaan afscheid namen.
Uit de vele enthousiaste reacties van de Zwitserse gasten kan worden opgemaakt dat dit drukke weekend een groot succes was.
Relief Ton Sondaar
Portret Belle van Zuylen door Ton Sondaar naar Letterkundig Museum
Enige tijd geleden ontving de webmaster van de Genootschapssite een bericht van de erven van de beeldhouwster Ton Sondaar (1907−2000). Zij was een goede vriendin van Fanny Kiezenberg, jarenlang Genootschapslid en zelf ook beeldhouwster, die vorig jaar mei overleed. Fanny had ons vroeger al verteld dat Ton Sondaar een portret van Belle van Zuylen had gemaakt, dat zij erg mooi vond, en waarover ze graag een artikeltje in een Cahier Isabelle de Charrière had willen publiceren.
De erfgenamen van Ton Sondaar bleken te hebben besloten om dat portret aan het Genootschap Belle van Zuylen te geven. Het bestuur was daar natuurlijk zeer gelukkig mee, en wilde ook graag dat dit portret een goede plaats zou krijgen. Ons leek het eigenlijk thuis te horen in het Letterkundig Museum, en wel in de Nationale Schrijversgalerij. Zoals u weet is Belle van Zuylen vorig jaar ook opgenomen in het “Pantheon” van dit Museum.
Aad Meinderts, directeur van het LM, was het geheel met ons eens. Afgesproken is nu dat het beeld in langdurig bruikleen zal worden gegeven. Het zal worden overhandigd tijdens een feestelijke bijeenkomst die half november zal worden gehouden. Alle Genootschapsleden zullen daarvoor ook worden uitgenodigd.
HOVO cursus “Belle van Zuylen, de schrijfster”
Onder bovengenoemde titel heeft Suzan van Dijk het afgelopen jaar (februari en maart) een cursus gegeven voor HOVO Utrecht. De programmering was mede tot stand gekomen door tussenkomst van Genootschapslid Hanneke van Maanen. Er was duidelijk belangstelling voor het onderwerp, zij het dat enkele personen teleurgesteld waren dat niet in de eerste plaats het leven, maar het werk van de schrijfster werd behandeld. Aan de orde kwamen de volgende romans: Le Noble, Lettres Neuchâteloises, Lettres de Mistriss Henley, Lettres écrites de Lausanne, Henriette et Richard, Sainte Anne, Sir Walter Finch. De docent heeft deze bijeenkomsten zelf in ieder geval als heel prettig en interessant ervaren.
De bedoeling is om volgend jaar deze zelfde cursus voort te zetten. Er zullen dan andere teksten worden behandeld. In de HOVO cursusgids staat hij weer aangekondigd voor de maanden februari en maart (op vrijdagochtend). Let wel dat er nog enkele wijzigingen gaan worden aangebracht in de data.
Vrede van Utrecht Concert
Op 27 mei 2011 vond in de Utrechtse Domkerk het Vrede van Utrecht Concert plaats. Dit is een jaarlijks, besloten, evenement waarmee de Stichting Vrede van Utrecht toewerkt naar de herdenking, in 2013, van de in 1713 gesloten Vrede van Utrecht.
Dit jaar stond het concert in het teken van “Heroes and Victims”. De Nederlandse Bachvereniging onder leiding van Jos van Veldhoven presenteerde bijvoorbeeld van Maarten Luther “Verleih uns Frieden”, en van Knut Nystedt: “Peace I will leave with you”. Zang en muziek werden afgewisseld met enkele teksten die gespeeld/gezegd werden door acteurs Henriëtte Tol en Thomas Cammaert: fragmenten uit Euripides’ Trojaanse vrouwen, en uit Shakespeare’s Henry V. En bij deze gelegenheid las Henriëtte Tol ook van Belle van Zuylen de Lettre sur les opérations militaires en Corse (uit 1764). Een bijzondere keuze! De tekst, zoals voorgelezen (iets ingekort) is hier te vinden.
Herfstbijeenkomst
Op 8 oktober a.s. zal de herfstbijeenkomst worden gehouden in Amerongen. Netty Stoppelenburg, die werkzaam is bij het Utrechts archief zal de lezing verzorgen.
Verder staan een bezoek aan het dan juist weer geopende Kasteel Amerongen en de tuin op het programma. Nadere informatie volgt nog, maar U kunt de datum van 8 oktober alvast in Uw agenda noteren.
Genootschap Belle van Zuylen
Nieuwsbrief
Jaargang 5, nr. 2
Herfstbijeenkomst 2010
Dit jaar werd de jaarlijkse herfstbijeenkomst gehouden op 9 oktober 2010. De plaats van samenkomst was dit keer Den Haag. Om 10.30 uur kwam een vijftigtal leden samen in ’t Klokhuis in de Celebesstraat te Den Haag, waar Dini Helmers een interessante lezing hield over het Vrouwenleesmuseum in Amsterdam, dat in 1877 was opgericht door vrouwen uit de gegoede stand. Dit leesmuseum verschafte vrouwen de mogelijkheid om zelf te bepalen, welke boeken ze wilden lezen. In 1893 volgden de Haagse dames met de oprichting van het Damesleesmuseum, dat – in tegenstelling tot het Amsterdamse instituut – nog steeds bestaat.
Na de boeiende verhalen van Dini Helmers wandelde men dan ook naar het aan het Nassauplein gelegen Damesleesmuseum, waar de sfeer van zijn devies Door lezen wijder horizont aan den lijve kon worden gevoeld. Het prachtige gebouw, de sfeervolle vertrekken vol boekenkasten, de gezellige tot lezen uitnodigende zitjes waren een goede illustratie van de voorafgaande lezing. Na een boeiende inleiding van de voorzitster Isobel Liebman en bibliothecaris Caroline Dijkgraaf volgde een rondgang door de indrukwekkende bibliotheek, die geheel door vrouwen is samengesteld en door vrijwilligsters in stand wordt gehouden. Margriet Lacy-Bruijn en Caspar Laffrée droegen respectievelijk in het Frans en het Nederlands een fragment voor uit een brief van Belle van Zuylen waarin zij het belang van goed en aandachtig lezen aan de orde stelt. De bijeenkomst werd afgesloten met een vin d’honneur aangeboden door de Zwitserse Ambassade.
Reis naar Neuchâtel ter gelegenheid van de viering van het 30-jarig bestaan van de Association Suisse Isabelle de Charrière. 2 t/m 4 nov. 2010.
Op de avond van 2 nov. troffen wij, 8 deelnemers uit Nederland, elkaar in het gezellige hotel “Les Vieux Toits “ in Hauterive. Het Zwitserse Genootschap was daar ook present en bij de tarte flambée, gepresenteerd door de hôtelier, hernieuwden of bestendigden wij de onderlinge verbondenheid.
De volgende dag was de grote dag van de viering van het 30-jarig bestaan en Marieke Frenkel had een prachtig programma gereed om deze dag extra luister bij te zetten. Om half negen begonnen we aan een tocht per bus die ons allereerst naar het landelijk gelegen universiteitscomplex van Dorigny in Lausanne bracht. Prof. E.Hofmann ontving ons hier in het Institut Benjamin Constant. In een bevlogen betoog vertelde hij ons over de bijzondere handschriften, die dit Instituut bezit en toonde ons niet alleen de handschriften van genoemde schrijver (o.a. Le Cahier Rouge), maar ook handschriften uit de correspondentie van Madame de Charrière aan hem gericht.
Na de lunch ging het verder naar Payerne. In 1785 heeft Madame de Charrière hier enkele maanden in afzondering doorgebracht. Zij voelde zich ziek en liet le Docteur Gérard komen. Hij heeft haar zeker gezien en behandeld. De stadsarchivaris vertelde ons over deze destijds bekende dokter en voerde ons langs het hotel waar zij toen logeerde. Als afsluiting bezochten we de prachtige Romaanse abdijkerk, die naar het schema van de abdij van Cluny gebouwd werd.
Vervolgens ging de bus richting Colombier. In de onlangs gerestaureerde muzieksalon van Le Pontet werden we onthaald op het spectacle “Trois Femmes “, gebaseerd op fragmenten uit brieven en geschriften van Madame de Charrière, begeleid en afgewisseld met fluitmuziek. Een ovationeel applaus voor de 3 speelsters was meteen de opmaat voor de feestelijke start van het apéro-dînatoire in de foyer van de Grande Salle van het theater van Colombier. Er werden herinneringen opgehaald, mooie toespraken gehouden en er werd getoast o.a. op de voorgenomen reis van het jubilerende genootschap naar Nederland in het voorjaar van 2011.
De volgende dag stond een bezoek aan de Universiteitsbibliotheek van Neuchâtel op het programma. We werden er allerhartelijkst ontvangen door de bibliothecaris en Mevr. Maryse Schmidt leidde ons voortreffelijk in op de tentoonstelling over J.J.Rousseau, die in de Salle Rousseau wordt gehouden. Tenslotte, onder de indruk van al het prachtigs dat ons was gepresenteerd, verzamelden wij ons aan de oevers van het zonnige meer om de laatste heerlijkheden van het overdadige buffet in Colombier te nuttigen, met het zicht op de besneeuwde Alpentoppen in de verte. Daarna ging ieder zijns weegs, vol indrukken van een leerzame en feestelijke ontmoeting in Zwitserland. En met veel dank aan Marieke, Sabine en Edda voor de perfecte organisatie.
Belle, ster onder de sterren
Op zondag 21 november 2010 werd de deur van het Slot Zuylen geopend voor een vijftigtal belangstellenden voor de Belle-van-Zuylenstudiemiddag, georganiseerd door de Werkgroep Belle van Zuylen. Het draaide allemaal om sterren, vanuit diverse gezichtspunten.
Het eerste programma-onderdeel was een boeiend verhaal over de ontstaansgeschiedenis en ontwikkeling van de sterrenkunde, ingedeeld in drie fasen en gegeven door de emeritus hoogleraar de heer H. Habing. Dat Belle zich interesseerde voor sterrenkunde kwam o.a. in een brief aan Constant d’Hermenches van 10 januari 1764 aan de orde. Zij zou ook enige lessen in sterrenkunde hebben gevolgd bij de heer Laurens Praalder (1711−1793).
Een pauze met koffie/thee en een taartje was de opmaat naar de volgende programma-onderdelen. De bezoekers werden in drie groepen verdeeld om de rest van het programma vlot en in wisselende volgorde te doorlopen.
Tijdens een rondleiding door de diverse vertrekken van het Slot werd het leven van Belle van Zuylen aldaar onder de loep genomen.
In een opblaasbaar planetarium van de Sonnenborgh (museum en sterrenwacht te Utrecht), geïnstalleerd op de bovenste verdieping van het Slot konden de bezoekers zich wanen tussen sterren en planeten en diverse hemellichamen van nabij bekijken.
In het schitterende pand de Zuylenborgh, gelegen naast het Slot, kreeg men een uitgebreide uitleg van de heer Degenaar, eigenaar en klokkenmaker van beroep, over zijn schitterende huisplanetarium, gemaakt naar het model van Eise Eisinga uit Franeker.
Een drankje en een hapje vormden een aangename afsluiting van een buitengewoon leerzame middag.
Presentatie van de Cahiers Isabelle de Charrière/Belle de Zuylen Papers op 2 december 2010
Op 2 december vond de presentatie plaats van de Cahiers Isabelle de Charrière/Belle de Zuylen Papers in het Huygens Instituut te Den Haag.
Eerste exemplaren van het Cahier werden aangeboden aan de heer Robert Steiner, plaatsvervangend ambassadeur van Zwitserland en cultureel attaché, alsmede aan Prof. Dr. Annemarie Kets-Vree, adjunct-directeur van het Huygens Instituut, onder wier verantwoordelijkheid de digitalisering van de correspondentie plaats gaat vinden. Twee auteurs Madeleine van Strien en Paul Pelckmans gaven een korte toelichting op het door hun geschreven artikel in dit cahier. Suzan van Dijk en Prof. Dr. Annemarie Kets-Vree zetten uiteen hoe de digitalisering van de brieven van Belle van Zuylen in zijn werk zal gaan. Na afloop werd er door de aanwezigen nog wat nagepraat onder het genot van een glaasje Zwitserse wijn.
Nieuwjaarsreceptie van de Vrienden van Slot Zuylen
Dit jaar vindt de Nieuwjaarsreceptie van de Vrienden van Slot Zuylen plaats op zaterdag 8 januari 2011. Nadere inlichtingen volgen.
Lezing door Suzan van Dijk in de Chawton House Library op 20 januari 2011
Dit willen we U niet onthouden, al is het even reizen.
In de context van Women Writers In History: Toward a New Understanding of European Literary Culture zal Suzan van Dijk een lezing houden over Belle van Zuylen in de Chawton House Library, Chawton, Alton, Hampshire GU34 1SJ.
Lezing van Monique Moser-Verrey op de Zwitserse Ambassade
Op donderdag 3 februari 2011 zal Monique Moser- Verrey, voorafgaand aan het Congres Frans ( zie hieronder) een lezing houden op de Zwitserse Ambassade te Den Haag.
Het programma ziet er als volgt uit:
16.30 ontvangst
17.00 ‑18.00 lezing van Monique Moser-Verrey
18.00−18.30 uur “verre de l’amitié”
Adres: Ambassade van Zwitserland
Lange Voorhout 42
Den Haag
Als U deze lezing wilt bijwonen kunt U zich aanmelden:
marjoleinhogewind(at)planet(dot)nl of schriftelijk: Marjolein Hogewind, De Lus 28, 2242 AG Wassenaar
Congres Frans
Op 4 en 5 februari 2011 wordt in Noordwijkerhout het tweejaarlijkse congres Frans gehouden. Het Genootschap Belle van Zuylen zal daar prominent aanwezig zijn met een stand in de exposantenhal, waar o.a. boeken van Belle van Zuylen ter verkoop zullen worden aangeboden. Verder zullen Edda Holm en Marjolein Hogewind een schrijfatelier houden over Belle van Zuylen. Monique Moser-Verrey van de Université de Laval, Montréal, Québec zal een presentatie over haar houden. Voor meer informatie zie www.congresfrans.nl
Bezoek Zwitsers Genootschap aan Nederland
Tijdens het bezoek aan Neuchâtel in november j.l. zijn er plannen gesmeed om het Zwitsers Genootschap uit te nodigen voor een bezoek aan Nederland. Dit zal in het voorjaar (april) plaatsvinden en samenvallen met de datum van de jaarvergadering en de voorjaarsbijeenkomst van het Genootschap. Er wordt hard gewerkt aan een aantrekkelijk programma dat zowel de Zwitserse gasten als de leden van het Genootschap zal aanspreken. Zodra de precieze datum bekend is, zult U daarover worden geïnformeerd.
Congres AIEF van 4t/m 11 juli 2011 in Parijs
Het jaarlijkse congres van de AIEF ( Association Internationale des Etudes Françaises) vindt plaats in Parijs op 4,5 en 6 juli 2011 in de ENS (Ecole Normale Supérieure), 45, rue d’Ulm, Paris Ve.
Onder leiding van Madeleine van Strien-Chardonneau zal op maandag 4 juli van 10–17 uur een sessie worden gehouden die geheel gewijd is aan Isabelle de Charrière ( Belle van Zuylen) en haar werk. Aan deze sessie werken mee : Marie-Hélène Chabut ( « Pourfendre les chimères du masculin et du féminin : les romans, contes et nouvelles d’Isabelle de Charrière ») Valérie Cossy (« Isabelle de Charrière : les lumières des femmes »), Suzan van Dijk, (« Isabelle de Charrière au XXIe siècle: la correspondance en ligne, méthodes, problèmes et perspectives »), Edwin van Meerkerk, (« Les écrits politiques d’Isabelle de Charrière et les Provinces-Unies de la fin du XVIIIe siècle »), Monique Moser-Verrey ( « Isabelle de Charrière ‘ salonnière virtuelle’ : un réseau épistolaire du XVIIIe siècle »), Virginie Pasche (« Isabelle de Charrière, et la littérature du XIXe siècle naissant »),
Paul Pelckmans («Isabelle de Charrière, Les ruines de Yedburg (1798) ou le passif des Lumières »).
Het voorlopige programma wordt aangekondigd op de site van de AIEF (www.AIEF.fr)
Genootschap Belle van Zuylen
Nieuwsbrief
Jaargang 5, nr. 1
zomer 2010
Jaarvergadering 17 april 2010
Op zaterdagmiddag 17 april 2010 werd de jaarvergadering van het Genootschap gehouden op Slot Zuylen. Netty van der Tak-Asschoff ( vice-voorzitter) nam het voorzitterschap van het eerste gedeelte van de vergadering op zich en sprak Barbara van Balen toe, die het penningmeesterschap heeft overgedragen aan Margriet Lacy. Met een mooi boeket tulpen bedankte zij Barbara voor de vele jaren waarin zij zich heeft ontfermd over de financiën van het Genootschap.
De nieuwe bestuursleden Anja Bastenhof, Rob Gielen werden officieel geïnstalleerd evenals Margriet Lacy in haar nieuwe functie van penningmeester. Vervolgens werd de nieuwe voorzitter Edda Holm met applaus verwelkomd en geïnstalleerd.
Na een koffie/theepauze hield prof. Dr. Yme Kuiper ( Universiteit Groningen) een boeiende lezing met de titel: ‘Wij zijn allemaal burgerlijk.’ Adel in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en in het Koninkrijk der Nederlanden, 1748−1848’. Aan de hand van vele afbeeldingen schetste hij een levendig en boeiend beeld van de geschiedenis en de mores van de Nederlandse adel vanaf haar ontstaan tot in de 18e eeuw, met zelfs een klein uitstapje naar de 20e eeuw.
Direct daarop aansluitend sprak Marjolein Hogewind met Elisabeth van Tuyll van Serooskerken over wat het voor haar betekent om van adel te zijn. Met veel humor vertelde zij een geboeid luisterend gehoor over de prettige en soms ook onprettige ervaringen uit haar jeugd en sloot af met de conclusie dat het ‘van adel zijn’ in haar ogen een grappige folklore is.
Tijdens de bijeenkomst werd een plaquette van Belle van Zuylen getoond, die gemaakt is door ons Genootschapslid de beeldhouwster Fanny Kiezenberg, die helaas zeer ernstig ziek is. Het is haar wens dat deze plaquette zal worden opgehangen in de Salon de Musique in Le Pontet in Zwitserland.
De bijeenkomst werd afgesloten met een borrel op het zonovergoten terras van het Slot, waar tegelijkertijd de veiling en verkoop plaats vonden van de boeken uit de nalatenschap van Maryse Wolff. Deze veiling werd op ludieke wijze geleid door Lucré Hulsmann die met aanstekelijk enthousiasme velen verleidde tot het aankopen van een boek uit de prachtige collectie die ons door de dochters van Maryse Wolff was geschonken. Zowel de veiling als de verkoop, die zoals altijd werd verzorgd door Madeleine van Strien, waren een eclatant succes. De opbrengst van ruim 700 euro komt geheel aan het Genootschap ten goede en het past dan ook om de dochters van Maryse Wolff nogmaals heel hartelijk te danken voor deze genereuze geste.
BOEKEN MARYSE WOLFF
Hoewel een groot gedeelte van de boeken verkocht is zijn er nog een paar interessante boeken over, waaronder:
1. Oeuvres Complètes ( € 88),
2. Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid ( Belle van Zuylen in briefwisseling met Constant d’Hermenches, James Boswell en Baron van Pallandt ( 12,50)
3. Je bent een allerbeminnelijkste dwaas,Belle van Zuylen in briefwisseling met Constant d’Hermenches, vertaling Greetje van den Bergh (€5,-)
4. Isabelle de Charrière, Une correspondance au seuil du monde moderne, Paul Pelckmans (€15,-)
5. Sainte Anne, vertaling Johanna Stouten ( €5,)
6. Brief van Walter Finch aan zijn zoon, vertaald door Simone en Pierre Dubois , €5,-
Eventueel geïnteresseerden kunnen zich melden bij marjoleinhogewind(at)planet(dot)nl
ENQUÊTE
Om een beter inzicht te krijgen in de mate waarin de bijeenkomsten en activiteiten van het Genootschap beantwoorden aan de verwachtingen en wensen van de leden zijn er op 17 april namens het bestuur enquêteformulieren uitgedeeld. Een aantal leden heeft de moeite genomen zo’n formulier in te vullen, waarvoor onze hartelijke dank..
CONTRIBUTIE
De penningmeester bedankt alle leden die hun contributie voor 2011 hebben betaald. Diegenen die nog niet hebben betaald worden vriendelijk verzocht dit als nog te doen. ( € 27,50 op rek,nr 5634723 t.n.v. Genootschap Belle van Zuylen te Utrecht)
SCHENKING
Leo van Maris heeft het Genootschap “Een rebelle aan de Vecht. Slot Zuylen en zijn bewoners” (W. A Braasem, O. Meeter). ‘S‑Gravenhage, 1984 geschonken, waarvoor onze hartelijke dank!
NAJAARSBIJEENKOMST
De najaarsbijeenkomst zal dit jaar plaats vinden op zaterdag 9 oktober te Den Haag. Over de locatie en het programma met o.a. een bezoek aan het Damesleesmuseum zal U t.z.t. worden ingelicht.
IN MEMORIAM FANNY KIEZENBERG
Op 24 mei j.l. is Fanny Kiezenberg overleden. Pas sinds januari was bekend dat zij ernstig ziek was en niet meer kon herstellen. Fanny, beeldend kunstenares, enthousiast genootschaplid, fotografe met oog voor elk detail, zo volop genietend van de schoonheid van het leven. Wij zullen haar oprechte uitlatingen, zorgzaamheid en humor erg missen. Het laatste gebaar voor het Genootschap was het schenken van de bronzen plaquette van de kop van Belle aan Le Pontet, het huis waar Belle schreef, musiceerde en ontving.
THEMARONDLEIDING OP SLOT ZUYLEN
De themarondleiding van deze zomer op Slot Zuylen is getiteld: Mevrouwen, Moeders en Minnaressen, vrouwenlevens in Zuylen.
Gedurende de rondgang door het Slot hoort u verhalen over vijf vrouwen. Of zij nu in Zuylen geboren waren of waren aangetrouwd, of zij in de 17de, de 18de of de 19de eeuw leefden, allen blijken zij vrouwen van vlees en bloed te zijn geweest.
De eerste vrouw aan wie aandacht wordt besteed is uiteraard Belle van Zuylen, die van 1740 tot 1771 op het Slot woonde. Daarnaast komen ook Francoise Margaretha van Weede ( 1823–1899 ), Everdine Suzette van Pallandt – van der Staal ( 1804 – 1885 ), Swana van Ledenberg, gestorven in 1655 en Anna Elisabeth van Reede (1652−1682).
HOVOCUSRSUS OVER BELLE VAN ZUYLEN
HOVO-Utrecht organiseert een cursus over Belle van Zuylen. De cursus wordt gegeven door Suzan van Dijk (bestuurslid en oud-voorzitter Genootschap Belle van Zuylen). De cursus start op 18 februari 2011.
* Meer informatie en aanmelden: http://www.hovoutrecht.nl
*********************************************************************************************************
Genootschap Belle van Zuylen
Nieuwsbrief
Jaargang 4, nr. 2
winter 2009
Herfstbijeenkomst 2009
Op 10 oktober 2009 vond de jaarlijkste Herfstbijeenkomst plaats in het kerkje naast Slot Zuylen te Oud-Zuilen. Een vijftigtal leden luisterde naar de interessante lezing door Edwin van Meerkerk, die sprak over:
De Stadhouder en de Schrijfster,
Het commentaar van Belle van Zuylen op adel en politiek in het licht van de patriottencrisis.
Hij schetste een goed beeld van Willem V en Wilhelmina van Pruisen (het laatste stadhouderlijke echtpaar) in de tijd van de Franse revolutie en van de spanningen die dat met zich meebracht binnen hun huwelijk. De kritische bezorgdheid van Belle van Zuylen over de gebeurtenissen in haar vaderland, die in de lezing van Van Meerkerk werd toegelicht, werd nog eens te meer duidelijk uit het pamflet dat werd voorgelezen door Caspar Laffrée:
“Over de noodzaak van edelmoedigheid in het bijzonder voor vorsten”, dat Isabelle de Charrière schreef aan Wilhelmina van Pruisen.
Zowel de lezing van Edwin van Meerkerk als de voorlezing door Caspar Laffrée werden met grote belangstelling gevolgd en met enthousiasme ontvangen.
Na de presentatie van het nieuwe nummer van de Cahiers Isabelle de Charrière genoten de aanwezigen van de heerlijke wijn, aangeboden door de Zwitserse Ambassadeur, en van de lunch. Ook de boeken vonden veel aftrek. Enkele leden gingen na afloop van de bijeenkomst nog naar het Slot voor een boeiende rondleiding door Netty van der Tak.
Zwitserlandreis 11–14 september
Op 11 september vertrok een aantal Genootschapsleden naar Genève, vanwaar men per bus doorreisde naar Ferney (Fr), Daar bezocht men het ‘Château de Voltaire’, waar zowel de gids als Kees van Strien uitvoerig vertelden over deze veelzijdige schrijver. Aan het eind van de dag vertrokken we naar Lausanne.
Op 12 september vond een ontmoeting plaats met de Zwitserse Genootschapsleden en gezamenlijk werd Château Beaulieu bezocht, gevolgd door een stadswandeling o.l.v. Valérie Cossy die ons wees op plaatsen waar Cécile (uit de Lettres écrites de Lausanne) was geweest.
’s Middags met trein en bus naar Chexbres, waar het ‘kasteel’ werd bezocht, waar Belle in de jaren 1783/84 heeft gewoond en waar ze haar eerste romans schreef. De dag werd afgesloten met een apéritif dinatoire bij de familie Ulrich op hun prachtige terras met uitzicht over het meer van Genève. De hartelijke ontvangst, de heerlijke sandwiches en taarten èn de verrukkelijke wijnen vormden een wel heel feestelijke afsluiting van deze boeiende dag.
Zondag 13 september werd een lange en schitterende boottocht over het Lac Léman gemaakt met als eindbestemming het sprookjesachtige Château Chillon (± 1150 ).
Maandag 14 september was voor sommigen het hoogtepunt van de reis. Monsieur X had voor elkaar gekregen dat men in het Musée d’Art et d’Histoire te Genève (dat op maandag gesloten is) speciaal voor ons de pastel van Belle, gemaakt door Quentin de la Tour, uit het depôt had gehaald. Ontroerend mooie pastel en prachtig van kleur en uitdrukking. Daarna via de Rue Beauregard naar het station en met de trein naar Coppet, waar we werden rondgeleid door het ‘Château de Coppet’, waar Jacques Necker en Madame de Staël ooit woonden.
Dankzij de perfecte organisatie en leiding van Sabine de Raat en Marieke Frenkel hebben de deelnemers zorgeloos kunnen genieten van vier prachtige dagen aan het meer van Genève. Namens alle deelnemers nogmaals dank daarvoor!
- Dichten bij Belle
Op zondag 22 november vond op Slot Zuylen de jaarlijkse Belledag, een verjaardagsviering van Belle, plaats. Dit jaar was het thema: dichten bij Belle. De vijf leden van het Utrechts Dichtersgilde Ingmar Heytze, Alexis de Roode, Ruben van Gogh, Ellen Deckwitz en Chrétien Breukers, die waren rondgeleid door het Slot en een favoriet vertrek of object hadden uitgezocht, droegen op hun zelfgekozen plek een gedicht voor dat ze speciaal voor de gelegenheid hadden gemaakt. Daarna lazen ze andere gedichten voor, die goed bij de locatie en de sfeer pasten. De bezoekers werden door gidsen van het Slot van de ene dichter naar de andere begeleid.
Tijdens het afsluitende drankje droegen verschillende bezoekers eigen gedichten over Belle en het Slot voor. De meeste daarvan zijn nu te zien op de website van het Slot.
De Utrechtse boekhandel Hinderickx en Winderickx heeft een mooi bibliofiel boekje gemaakt van de vijf nieuwe Bellegedichten van de Utrechtse dichters. Het was op 22 november tegen gereduceerde prijs te koop en kan nog steeds in de boekwinkel en in het Slot gekocht worden.
- ‘Brieven aan en van Belle’
Voor deze jaarlijks door de SLAU (Stichting Literaire Activiteiten Utrecht) georganiseerde bijeenkomst, in de Utrechtse Pieterskerk, hadden deze keer (25 november) Joke Hermsen en Bert Natter brieven geschreven ‘aan Belle van Zuylen’. Joke Hermsen ging in op Belle’s houding t.o.v. monarchie en koningshuis, Bert Natter schreef ‘in zijn laatste levensuur’ aan Belle, ‘vanuit de kelders onder het Slot’. Zoals inmiddels gebruikelijk, ‘antwoordde’ Suzan van Dijk met een aantal fragmenten uit brieven van Belle van Zuylen, in dit geval de brieven die zij in het begin van 1804 richtte aan Gerard Godard Taets van Amerongen, en waarin zij haar schrijfsterschap documenteert. Van een van deze brieven ligt binnenkort een facsimile in het Haagse Letterkundig Museum.
Traditiegetrouw werd de volgende dag (26 november) de Belle-van-Zuylen-lezing uitgesproken (ook georganiseerd door SLAU), dit keer in RASA, door de Iraanse schrijfster Azar Nafisi – bepaald terecht voorgesteld als een “moderne Belle van Zuylen’.
- Schenkingen
Door Trix Trompert voor de collectie van het Genootschap:
Georg Forster. Ansichten vom Niederrhein. Bearbeitet und eingeleiteit von Ernst-Edmund Keil. Duisburg, Mercator, 1986. Georg Forster is de eerste man geweest van Therese Huber die veel contacten met Isabelle de Charrière heeft gehad.
Door Leo van Maris :
Belle van Zuylen (Madame de Charrière). De Geschiedenis van Caliste. Uit het Fransch vertaald en ingeleid door Mr. J.C. Bloem (pseudoniem voor V.E. van Vriesland). Amsterdam. L.J. Veen, 1942.
Door de kinderen van Maryse Wolff (voormalig secretaris van het Genootschap; haar echtgenoot is recentelijk overleden):
Een zestigtal boeken van en over Belle van Zuylen en aanverwante onderwerpen.
Zowel het boek van Leo van Maris als de boeken van Maryse Wolff zullen op de eerstvolgende bijeenkomst van het Genootschap te koop worden aangeboden. Het is de uitdrukkelijke wens van de schenkers dat de opbrengst ten goede zal komen aan het Genootschap.
Door het genootschapslid drs J.H. van Krevelen Sonates pour le clavecin ou piano forte en Airs et Romances van Mme de Charrière (facsimile reprint Musica Repartita, Utrecht 2008).
Het Genootschap dankt allen heel hartelijk voor de schenkingen.
- Jaarvergadering en aprilbijeenkomst
Op 17 april 2010 zal de jaarvergadering worden gehouden op Slot Zuylen, gevolgd door een lezing van Prof.Dr. Yme Kuijper (Groningen) over de adel in Nederland in de 18e eeuw.
We willen U erop attent maken dat het dit keer een middagbijeenkomst is van 14.00 tot 17.00 uur. Nadere berichtgeving volgt.
- Concerten
Op zondag 18 april treedt in de kapel van Kasteel De Haar het ensemble de “Van Swieten Society” op met het programma “Laat ons juichen, Batavieren”, met werken van Graaf, Teniers, Belle van Zuylen, Schmitt, Ruppe (en Mozart!), een prachtige wereld van vrijwel vergeten muziek, door grote geesten als Belle van Zuylen beschreven en bewonderd. Aanvang 15.00 uur. Groepskorting voor leden van het Genootschap Belle van Zuylen is mogelijk: geïnteresseerden worden verzocht zich voor 15 maart aan te melden bij Marjolein Hogewind.
Wilt u ook iets melden voor de Nieuwsbrief van het Genootschap Belle van Zuylen? Mail dan naar: Marjolein Hogewind: marjoleinhogewind(at)planet(dot)nl (Vervang (at) door @ en (dot) door .)