Chronologie

 silhouet
1740 20 oktober: geboorte van Isabella Agneta Elisabeth (Belle) van Tuyll van Serooskerken in kasteel Zuylen bij Utrecht. Zij is de oudste van een gezin van zeven kinderen: Reinout Gerard (1741), Willem René (1743), Diederik Jacob (1744), Johanna Maria (1746), Vincent Maximiliaan (1747) en Geertruida Jacoba (1749), die enkele maanden na haar geboorte is overleden.
1750 Reis naar Zwitserland en Frankrijk in gezelschap van haar gouvernante, Jeanne-Louise Prevost. In Parijs maakt ze kennis met de schilder Maurice-Quentin de La Tour. In Genève bezoekt ze de school van Pierre Colondre en leert er goed Frans.
1751 Terugkeer naar Holland.
1753 Eind september-begin oktober: Jeanne-Louise Prevost keert naar Zwitserland terug. Er volgt een briefwisseling met Belle. Alleen de brieven van de oud-gouvernante zijn bewaard gebleven.
1754 Een nieuwe Zwitserse gouvernante, Suzanne Girard-Trembley, komt op Zuylen aan.
1755 Oktober: Belle speelt de rol van de barones de l’Orme in Nanine van Voltaire.
1759 13 augustus: haar oudste broer, Reinout Gerard, verdrinkt in de Vecht.
1760 Ontmoeting met David-Louis de Constant d’Hermenches, een Zwitsers officier in Hollandse dienst, tijdens een bal in Den Haag, gegeven door de hertog van Brunswijk.
22 mei: Belle schrijft Constant d’Hermenches haar eerste brief.
1762 Juli: tweede ontmoeting met d’Hermenches. Belle neemt het initiatief voor een clandestiene briefwisseling. Ze schrijft verzen en ‘portretten’.
Augustus: Le Noble verschijnt in Le Journal étranger combiné avec L’Année littéraire, een tijdschrift dat in Amsterdam wordt uitgegeven.
1763 Le Noble, een verhaal dat anoniem is gepubliceerd, wordt door de ouders Van Tuyll uit de handel genomen.
Belle schrijft een zelfportret, getiteld Zélide.
Augustus: James Boswell komt in Utrecht aan om er zijn rechtenstudie voort te zetten. Hij bezoekt regelmatig slot Zuylen.
1764 Mei: baron Brömbsen uit Holstein presenteert zich als huwelijkskandidaat, maar wordt afgewezen.
Juni: Boswell verlaat Utrecht; Belle blijft tot 1768 met hem corresponderen.
21 juli: Constant d’Hermenches stelt haar voor de katholieke markies de Bellegarde als huwelijkskandidaat te accepteren.
September: een andere huwelijkskandidaat, baron van Pallandt, maakt haar het hof, maar zonder resultaat.
December: verblijf in Den Haag. Belle ontmoet d’Hermenches, die Holland definitief vaarwelzegt.
1765 7 april: Bellegarde schrijft een memorandum waarin hij zijn bezittingen opsomt.
1766 16 januari: Boswell vraagt de hand van Belle. In mei wordt hij op Zuylen ontvangen.
7 juli: eerste brief van Charles-Emmanuel de Charrière aan Belle.
Eind augustus: Maurice-Quentin de La Tour maakt een portret van Belle (Musée d’art et d’histoire, Genève).
25 september: er meldt zich een nieuwe huwelijkskandidaat, graaf von Salm.
December: Belle vertrekt naar Engeland.
1767 Januari-mei: verblijf in Engeland. Belle wordt aan het Engelse hof ontvangen.
Eind april: diner in gezelschap van David Hume.
1768 Maart: Constant d’Hermenches, die aan het hoofd van een regiment naar Corsica was gestuurd, zendt Belle uitvoerige verslagen over de militaire operaties.
2 september: Belle publiceert een van die verslagen in de Gazette d’Utrecht.
September-oktober: een nieuwe huwelijkskandidaat, graaf von Wittgenstein. De correspondentie tussen Belle en Charles-Emmanuel de Charrière wordt intiemer. Hij kondigt aan dat hij haar in de winter zal bezoeken.
3 december: dood van mevrouw van Tuyll.
1770 Februari: lord Wemyss onderhandelt over een eventueel huwelijk met Belle.
1771 17 februari: Belle trouwt ten slotte met Charles-Emmanuel de Charrière, een Zwitser en voormalig huisleraar van haar broers. D’Hermenches is het met die keus niet eens. 7 juli: verblijf van de echtgenoten in Parijs. La Tour maakt een tweede portret van Belle (Musée Antoine Lécuyer, Saint-Quentin). Houdon vervaardigt een buste van haar (Bibliothéque publique et universitaire, Neuchâtel).
30 september: het echtpaar vestigt zich op Le Pontet, bij Colombier.
1772 25 januari: bezoek van Constant d’Hermenches aan Le Pontet. Belle maakt kennis met de diplomaat Jean-Pierre de Chambrier d’Oleyres.
24 maart: vertrek van de Charrières naar Lausanne.
1773 Januari: verblijf in Bern.
21 februari-2 maart: verblijf in Neuchâtel.
In de lente verblijft Belle om gezondheidsredenen in Loëche-les-Bains.
Oktober: ze bezoekt haar vader in Utrecht.
1774 De Charrières brengen de zomer op Zuylen door.
Ontmoeting met Diderot in Den Haag.
1775 Belle is voor de laatste maal in Holland.
1776 2 juni: dominee Henri-David de Chaillet dineert op Pontet, waar hij een graag geziene gast wordt.
1 september: dood van Diederik Jacob van Tuyll van Serooskerken, de vader van Belle.
December: laatste brief van Constant d’Hermenches.
1777 Maart-mei: eerste verblijf van de Charrières in Genève. Ze brengen er zes achtereenvolgende winters door. De Deense kunstenaar Jens Juel schildert een portret van Belle (privé-collectie). Bezoek aan Voltaire in Ferney.
Juli-augustus: opnieuw een kuur in Loëche-les- Bains.
1780 20 december: de Charrières dineren bij de familie Du Peyrou in Neuchâtel.
1781 Half mei: Belle wordt ziek en moet vijf weken het bed houden.
Juni: kennismaking met baron d’Holbach in Plombières.
1783 In het voorjaar reist ze naar Straatsburg om Cagliostro te consulteren.
Zomer: verblijf in Chexbres.
1784 Februari-maart: publicatie van Lettres neuchâteloises en Mistriss Henley.
Mei: Belle gaat opnieuw naar Chexbres, dat ze als de mooiste plek van de wereld beschouwt. Ze heeft er een huis gehuurd en verblijft er tot september. Haar man bezoekt haar tweemaal. Er is duidelijk sprake van een huwelijkscrisis.
Mei-juni: Lettres neuchâteloises veroorzaakt een polemiek.
1785 Januari: La famille d’Ornac, een nog niet gepubliceerd blijspel van Belle, wordt voorgelezen in Genève.
18 januari: Belle stuurt Lettres écrites de Lausanne naar Claude de Salgas.
1 februari: Belle schrijft Cimarosa over de muziek bij haar libretto L’Incognito.
Omstreeks 10 juli: tijdens een reis wordt ze ziek in Payerne, waar ze tot eind september blijft.
3 oktober: huwelijk van Georges de Chaillet met Julie de Mézerac, een jongere vriendin van Belle.
1786 Januari: Belle vertrekt naar Parijs, waar ze anderhalf jaar blijft. Ze schrijft Examen de la tragédie d’Electre. Kennismaking met Benjamin Constant. Haar man voegt zich in november bij haar.
1787 Publicatie bij Prault in Parijs van Caliste ou Suite des Lettres écrites de Lausanne. September: de Charrières zijn terug in Colombier.
Van 3-4 oktober en van 10-15 december is Benjamin Constant in Colombier. Begin van Observations et conjectures politiques.
1788 Januari-maart: vervolg van Observations et conjectures politiques. Benjamin Constant wordt tot kamerheer in Brunswijk benoemd.
September-oktober: de lyrische tragedie Les Phéniciennes in Neuchâtel gedrukt.
1789 Januari: in Genève repetities van het blijspel Attendez revenez. Publicatie in Parijs van Airs et romances avec accompagnement de clavecin.
Voorjaar: Lettres d’un évêque françois à la nation.
November: Epigrammes de la Mouche du coche.
3-4 december: in Neuchâtel wordt gedrukt Plainte et défense de Thérèse Levasseur. Belle helpt Du Peyrou met de publicatie van de Bekentenissen van Jean-Jacques Rousseau.
1790 Januari: publicatie van Eclaircissements relatifs à la publication des Confessions de Rousseau.
Februari: begin van de vriendschap tussen Belle en Caroline de Chambrier. Belle schrijft een operalibretto Polyphème ou le Cyclope. Ze helpt Franse vluchtelingen in Neuchâtel.
Begin september: de componist Zingarelli komt aan op Le Pontet en blijft er tot eind november. Onder zijn leiding componeert Belle de muziek van L’Olympiade.
1791 Januari: publicatie in Parijs van Eloge de Jean- Jacques Rousseau.
Mei: het verhaal Aiglonette et Insinuante ou la Souplesse wordt gepubliceerd en er wordt een exemplaar naar Marie-Antoinette gezonden. Belle beveelt bij Frederik Willem II, de koning van Pruisen, Henriette L’Hardy aan als gezelschapsdame van zijn vrouw, gravin Sophie von Dönhoff, met wie de koning een morganatisch huwelijk had gesloten.
December: Benjamin Constant bezoekt Le Pontet.
1792 Januari: Belle voltooit een opera, Zadig. Juli: ze legt de laatste hand aan de roman Henriette et Richard.
September: Belle wordt vrij ernstig ziek en brengt vrijwel de gehele maand in bed door.
1793 Februari: Lettres trouvées dans la neige, I en II worden in Neuchâtel gedrukt. Later volgen de delen III en IV (begin maart), V, VI en VII (eind maart) en VIII, IX en X (mei).
Juli: Ludwig Ferdinand Huber, de Duitse vertaler van Belles werk, komt aan in Neuchâtel.
28 augustus: publicatie van Lettres trouvées dans des porte-feuilles d’émigrés.
2 december: Benjamin Constant logeert vier maanden in Colombier.
1794 Januari: het toneelstuk L’Emigré wordt in Neuchâtel gepubliceerd.
Begin maart: Huber vertaalt het toneelstuk L’Inconsolable in het Duits.
4 april: Belle legt Huber een ontwerp voor van La parfaite Liberté ou les vous et les toi.
2 juni: Belle hoort dat haar broer Vincent gewond is geraakt en door de Fransen gevangen is genomen.
25 juni: Camille de Malarmey de Roussillon, een Franse vluchteling in Neuchâtel, brengt twee weken door op Le Pontet.
3-4 juli: Huber vertaalt de drie bedrijven van Elise ou l’Université, terwijl Belle het stuk nog aan het schrijven is.
17 september: Madame de Staël bezoekt Le Pontet. 30 september: brief van Benjamin Constant over Madame de Staël.
13 november: Pierre-Alexandre Du Peyrou overlijdt in Neuchâtel.
1795 Huber vertaalt Trois femmes. De roman wordt in het Duits gepubliceerd.
1796 Januari: Belle legt haar toneelstuk L’Extravagant voor aan Claude de Salgas.
Februari: Huber vertaalt Honorine d’Userche. September-oktober: Belle begint een fictieve correspondentie met Isabelle de Gélieu in het Engels om haar die taal te leren.
19 september: het kamermeisje Henriette Monachon bevalt van een kind van Jean-Jacques Racine, knecht op Le Pontet. Aangezien het haar tweede buitenechtelijke kind is wordt zij door de autoriteiten verbannen uit Neuchâtel.
1797 Februari: Belle klaagt over zware hoofdpijn. In samenwerking met Isabelle de Gélieu vertaalt zij Nature and Art, een roman van Elisabeth Inchbald.
Juli: de roman Sainte Anne wordt in drie weken geschreven.
November: Belle schrijft Réponse à l’écrit du colonel de La Harpe intitulé: De la neutralité des gouvernans de la Suisse depuis l’année 1789.
1798 20-21 november: laatste bezoek van Benjamin Constant aan Le Pontet.
April: Belle voltooit Les Ruines de Yedburg, een novelle die mét Trois Femmes, Honorine d’Userche en Sainte Anne de bundel L’Abbé de La Tour vormt.
Zomer: Belle begint aan Asychis ou le Prince d’Egypte, een roman die onvoltooid zal blijven.
1799 Eind januari-begin februari: Belle helpt Isabelle de Gélieu met het schrijven van haar roman Louise et Albert, ou le danger d’être trop exigeant.
April: Belle begint met het schrijven van Sir Walter Finch et son fils William.
27 mei: aankomst in Colombier van Willem-René van Tuyll, de oudste zoon van Vincent, voor een verblijf van negen maanden.
1800 Maart: pogingen om in Parijs Sir Walter Finch et son fils William gepubliceerd te krijgen.
31 maart: Belle leest het toneelstuk in verzen Le Mariage rompu voor aan Chambrier d’Oleyres.
Oktober: voltooiing van het stuk L’Enfant gâté ou le fils et la nièce.
1801 Belle leest met belangstelling twee toespraken die Benjamin Constant voor het Wetgevend lichaam heeft gehouden.
Juni: bezoek op Le Pontet van de romanschrijfster Isabelle de Montolieu.
1802 Verwijdering van Benjamin Constant uit het Wetgevend lichaam.
1805 In de nacht van 26 op 27 december: Belle van Zuylen/Isabelle de Charrière overlijdt op Le Pontet, vijfenzestig jaar oud.





HOME