Een nieuwe vertaling van Belle van Zuylen, Le Noble: 1763 – 2013

Een nieu­we ver­ta­ling van Bel­le van Zuy­len, Le Noble: 1763 – 2013.

Dit jaar is het 250 jaar gele­den dat Bel­le de Zuylen’s eer­ste publi­ca­tie ver­scheen: Le Noble, con­te moral. Dat gebeur­de in 1763, in een Frans­ta­lig in Amster­dam gepu­bli­ceerd tijd­schrift, dat “ach­ter­liep” en waar dus 1762 op de titel­pa­gi­na ver­meld stond. Enke­le maan­den later, nog in 1763, ver­scheen Le Noble ook “los”.

 Uit­ge­ve­rij Van Oor­schot – de “vas­te uit­ge­ve­rij” van Bel­le van Zuy­len – is inge­gaan op de sug­ges­tie afkom­stig van het Genoot­schap Bel­le van Zuy­len: om dit jubi­le­um te vie­ren is er zojuist een geheel nieu­we ver­ta­ling van Le Noble ver­sche­nen: De Edel­man. Deze is van de hand van ver­taal­ster Rosa­lien van Wit­sen, zelf ook lid van het Genoot­schap Bel­le van Zuy­len. Wij zijn bij­zon­der geluk­kig dat deze tekst nu in een uit­ste­ken­de Neder­land­se ver­sie beschik­baar is.

 Het is niet de eer­ste keer dat Le Noble in het Neder­lands ver­schijnt. De eer­ste ver­ta­ling, onder dezelf­de titel, was van Anke Smit, en werd in zeven afle­ve­rin­gen gepu­bli­ceerd in de Nieu­we Rot­ter­dam­sche Cou­rant (sep­tem­ber-okto­ber 1961). De tekst werd voor­af­ge­gaan door een inlei­ding van de hand van Joke Kool-Smit, zus­ter van de ver­taal­ster en beroemd tweede-golf-feministe. 

 Meu­len­hoff (Amster­dam) publi­ceer­de in 1975 een ande­re ver­ta­ling, door Robert Ege­ter van Kuyk. Kor­te tijd later ver­scheen de ori­gi­ne­le Fran­se tekst in de kri­ti­sche edi­tie die Van Oor­schot uit­gaf van Bel­le van Zuylen’s Oeu­vres com­plè­tes (1980). Op basis daar­van pas­te R. de Jong-Bel­in­fan­te de ver­sie uit 1975 enigs­zins aan. Deze Edel­man werd weer door Meu­len­hoff (1986) gepu­bli­ceerd in de bun­del Alles of niets, die ook ver­ta­lin­gen bevat­te van Let­tres de Mis­triss Hen­ley, Let­tres écri­tes de Lausan­ne en Calis­te (resp. Mrs. Hen­ley, Céci­le en De geschie­de­nis van Calis­te).

 De nieu­we Neder­land­se ver­ta­ling van Le Noble door Rosa­lien van Wit­sen (die eer­der o.a. Geor­ge Sand en Mireil­le Best, Char­les Dic­kens en Robert Ste­ven­son ver­taal­de) wordt voor­af­ge­gaan door een inlei­dend essay en gevolgd door een nawoord. De inlei­ding, geti­teld Volg je eigen weg, is van Nel­le­ke Noor­der­vliet; zij wijst het moder­ne publiek er nog eens op dat niet alleen Julie d’Arnonville, hoofd­per­soon uit Le Noble, maar ook Bel­le van Zuy­len zelf “haar eigen weg” volg­de. In het nawoord geeft Kees van Strien, op basis van zijn eer­der gepu­bli­ceer­de archief­on­der­zoek, een indruk van de manier waar­op som­mi­ge Neder­land­se tijd­ge­no­ten op Le Noble rea­geer­den: want dat deden ze, ondanks de actie van haar vader, die de eer­ste edi­tie van het werk­je zo snel moge­lijk uit de han­del nam. Wat niet weg­neemt dat de Konink­lij­ke Bibli­o­theek er een exem­plaar van bezit, dat hier ook wordt getoond.

Genoot­schap Bel­le van Zuy­len, novem­ber 2013

Har­te­lijk aan­be­vo­len voor leden en niet-leden van het Genoot­schap (10 euro).
Zie ook de web­si­te van de uit­ge­ve­rij , waar (tot nu toe) helaas een klein fout­je in zit: de slot­gracht is geëlimineerd.…

Op 6 nov 2013 om 19 uur was er op Radio 5 aan­dacht voor de ver­ta­ling van Le Noble met een inter­view met Nel­le­ke Noor­der­vliet die een essay bij de ver­ta­ling heeft geschre­ven. Klik hier om naar het pro­gram­ma van de uit­zen­ding te gaan (archief en Uit­zen­ding Gemist) of klik hier om direct naar de uit­zen­ding te gaan.